Koffieliefhebber? Dit is de waarheid over je kartonnen wegwerpbeker

In Groot-Brittannië maakt koffie- en theeminnend publiek zich klaar voor de invoering van een ‘latte levy’. Britse politici lobbyen voor een tax van 25 pence (0,26 cent) op kartonnen wegwerpbekers. Met die heffing willen ze consumenten aanmoedigen voortaan zelf hun mok mee te brengen.

In het land verdwijnen jaarlijks 2,5 miljard wegwerpbekers in de prullenbak. Van recycling is amper sprake: over de papieren wegwerpbeker zit een laag kunststof die daarvoor eerst moet worden verwijderd.

Korting

Wat maar weinig mensen weten, is dat de NS in november 2016 een soortgelijke regel invoerde. Als onderdeel van de duurzaamheidsdoelstellingen besloot de Nederlandse Spoorwegen in dat jaar dat klanten die in Kiosk, StationsHuiskamer of Starbucks een warme drank kopen en hun eigen beker meenemen, worden beloond met 0,25 cent korting.

Hoewel het nieuws destijds via de NS social media-kanalen en gratis krant Metro werd verspreid, kreeg het niet veel animo. Op Twitter ontstond hierover afgelopen week ophef nadat een ingezonden brief in de Volkskrant publiek wees op de kortingsactie die in het geniep leek ingevoerd.

Korting bij de @Kiosk_NS bij gebruik van de eigen beker. Wie wist dit? Ik in ieder geval niet. pic.twitter.com/IXPM6kKA7Y

— Freek Bos (@BosFreek) January 9, 2018

22 miljoen koppen koffie

De berichtgeving over de wegwerpbeker is niet juist, laat de NS in een reactie weten: er is geen tax ingevoerd, maar juist een prijsverlaging voor wie een eigen beker meeneemt. De korting van 25 cent moet worden gezien als stimulans om reizigers te bewegen een eigen beker te gebruiken, aldus de NS die bevestigende reacties krijgt van reizigers. “Tegelijk blijkt niet iedereen op de hoogte. Dat is aanleiding voor ons om nu nog eens goed naar deze campagne te kijken en of deze een vervolg moet krijgen.”

De doelstelling van de NS is vergelijkbaar met die van de Britten: druk uitvoeren (in dit geval belonen) zodat mensen hopelijk minder wegwerpbekers gebruiken en weggooien. Jaarlijks worden er op de stations meer dan 22 miljoen koppen koffie verkocht, zo’n 415.000 verkochte koppen koffie per week.

Weinig impact

“Kijk je heel strikt naar de milieu-impact (CO2-uitstoot), dan maakt het eigenlijk niet eens zo veel uit of je wegwerpbekers gebruikt of een aardewerken mok, als je ze tenminste als consument op de meest milieuvriendelijke manier gebruikt.” Dat zegt campagnemanager koffie bij Fairfood Lonneke van Genugten over de discussie.

De impact van de productie van een aardewerken mok is namelijk een stuk hoger dan de footprint van de productie van een plastic beker of karton met plastic laagje. Van Genugten: “Ook is het afhankelijk van hoe je het gebruikt: gebruik je de mok een paar keer voor je ‘m afwast in een volle, energiezuinige vaatwasser of spuit je er veel Dreft in onder een stromende kraan?”

Zelfs dan nog valt de milieubesparing relatief mee als je het vergelijkt met een plastic beker die bij het restafval komt nadat je ‘m 1 keer gebruikt hebt, meent de oud-hoofdredacteur van tijdschrift OneWorld. Ze verwijst naar gegevens van MilieuCentraal: “Per 1000 (!) kopjes koffie scheelt het evenveel CO2-uitstoot als een autorit van 55 kilometer.”

Troosteloos

Bij de NS-korting op warme dranken mist Van Genugten vooral nog de verbinding van die 0,25 cent met een concreet doel of investering voor het plastic-probleem. “NS geeft er geen vruchtbaarheid aan, ik schat in dat 99 procent van de reizigers gewoon een wegwerpbeker koffie koopt, wat doet de Kiosk met al die duizenden koffiedekselkwartjes die dagelijks binnenkomen?”

“Maar neem alsjeblieft je eigen beker mee”, zegt Van Genugten die er zelf een gewoonte van probeert te maken. “Rondzwervend plastic op straat is zo troosteloos en gevaarlijk voor dieren. Als je niks geeft om hoe straten eruitzien waar je elke dag loopt, en niet de energie hebt om goed voor je leefomgeving te zorgen, dan geloof ik niet dat je energie hebt om goed voor jezelf te zorgen en op een positieve manier vorm te geven aan je eigen leven.”

En zo is het.