Het is Wereld Nutella Dag: Dit is het verhaal achter deze populaire hazelnootpasta

Sommige mensen vullen er een bad mee, maar het merendeel eet het gelukkig gewoon op. Al meer dan 50 jaar is Nutella een beleg wat wereldwijd in keukens te vinden is. En dat niet alleen. Door de jaren heen is het ontwikkeld tot zogenoemde ‘lovebrand’. Er zijn fan groepen op Facebook, de recepten blijven maar komen en sinds 2007 is 5 februari zelfs ‘Wereld Nutella Dag’, opgezet door een fan. Dat kunnen we natuurlijk niet onopgemerkt voorbij laten gaan!

Aangezien ik zelf niet vies ben van dit zoete smeersel, was het geen straf om even langs te gaan op hun kantoor om te praten over het ontstaan van Nutella met PR manager Olivier Zwolsman en kwaliteitsmanager van Ferrero Benelux Mimmo Spampinato.

De deur van het kantoor gaat open en ik zie gelijk een groot rek met allemaal Nutella potten. Als ik had getwijfeld of ik hier goed zat, is dat nu wel duidelijk.

1946: Ontstaan

Nog voordat ik een vraag stel, beginnen de mannen al enthousiast te vertellen. En al gauw wordt duidelijk dat Pietro Ferrero de schuldige is van mijn kleine verslaving.

Pietro woonde in de Italiaanse regio Piemonte. Het was 1946. De Tweede Wereldoorlog was net afgelopen en cacao was nauwelijks verkrijgbaar.

Giandujot

Spampinato begint te vertellen met een mooi Italiaans accent: “Nutella is het symbool van de Italiaanse creativiteit. Het is uitgevonden door de schaarste van cacao, waardoor het erg duur was.”

Pietro bedacht een lekkernij gebaseerd op hazelnoten, suiker en een vleugje cacao: Giandujot, een van de voorlopers van Nutella. De naam komt van een carnavalspersonage uit die tijd. “Dit beleg was nog lang niet zo smeuïg als Nutella. Je moest het in plakjes snijden en op je boterham leggen.”

Hazelnoten

Maar hazelnoten zijn toch ook niet goedkoop? Spampinato:”De regio Piemonte is rijk aan de beste hazelnoten van de wereld. Tonda gentile. Een ronde hazelnootsoort met een sterke smaak. We selecteren de beste kwaliteit hazelnoten. Ze moeten even groot zijn. We hebben de hazelnoot geïntroduceerd in het zuidelijk halfrond, zodat we het hele jaren door verse hazelnoten hebben omdat hazelnoten maar een keer per jaar worden geoogst.”

 “Het is een van de redenen dat een andere chocopasta met dezelfde ingrediënten toch anders smaakt.”

Kennis en expertise

Zwolsman: “Alle machines die we in de fabrieken gebruiken zijn door Ferrero’s eigen mensen ontworpen. Dat is een manier om alles in eigen hand te houden. We roosteren zelf de cacaobonen en hazelnoten. Er komt heel veel kennis en expertise bij kijken. Ons proces maakt in zes tot zeven uur Nutella van hazelnoten, dat is een korte tijd.”

“Als je zelf een hazelnoot roostert, is het veel lekkerder dan dat je ze inkoopt. Anders trekt de smaak weg na korte tijd.” Hij geeft aan dat ik t zelf maar eens moet proberen. “Het is een van de redenen dat een andere chocopasta met dezelfde ingrediënten toch anders smaakt. Iedereen probeert het te imiteren, maar het is een moeilijk proces.”

Ferrero opgericht

De combinatie van de ingrediënten was zo een goede uitvinding dat op 14 mei 1946 de onderneming Ferrero officieel wordt opgericht. “De eerste fabriek werd gebouwd in Alba”, aldus Spampinato. “De fabriek staat hier nog steeds. Het is de op Duitsland na de grootste fabriek.”

1951: Ontwikkelen

Het product was er. Maar het was nog niet zacht en smeerbaar. Het was een soort zachte chocolade. Michele Ferrero, de zoon van Pietro, heeft Giandujot verder ontwikkeld. Hij heeft de obsessie met het beleg overgenomen van zijn vader. Spampinato: “Het was een hele slimme man. Simpel maar slim. Hij heeft Nutella gemaakt tot wat het nu is.” Eerst maakte hij Supercrema.

Het was geen man die achter het bureau bleef zitten. Hij wilde actie. Spampinato werkte in een kantoor in Amsterdam waar Michele Ferrero altijd met zijn vrouw en adviseur langskwam.

“Ik moest hem dan ophalen en bij elke winkel stoppen zodat hij producten kon proeven. Hij herkende alle ingrediënten door te proeven. Van concurrenten, kleine merken en de bakker. Van alles. Hij liep dan voorop en proefde als een sommelier. Hij was puur bezig met zijn visie.”

1964: Nutella

Michele Ferrero werkte hard en vond de juiste ingrediënten bij elkaar voor de tot op heden wereldwijd geliefde hazelnootpasta: Nutella. ‘Nut’ voor (hazel)noten en ‘ella’ als liefkozing voor zij/haar. Voor hem was het zo’n passie dat het geen product meer was, maar meer iets wat leefde.

Broer van Pietro Ferrero, Giovanni Ferrero was verantwoordelijk voor de verkoop. Spampinato: “Je had toen geen social media en supermarkten, alleen kleine winkeltjes. Hij heeft toen eigen logistiek opgezet. Op busjes, bijna zoveel als die van het Italiaanse leger, werd het logo gezet. Daarmee brachten ze Nutella naar winkels.”

1965: Nutella bereikt Duitsland

De Duitsers werden meteen verliefd op het product en tot op heden zijn ze de grootste afzetter van Nutella. Hun fabriek is de grootste van de wereld. Nutella en Duitsland hebben al vaker het nieuws bereikt.

Maar dat was niet altijd positief. Zo is er eens 5000 kilo Nutella gestolen, hebben mensen de supermarktketen Lidl geprobeerd af te persen door te dreigen vergiftigde Nutella in de rekken te plaatsen en zelfs vluchtelingen staken een opvang in brand omdat ze zouden vinden dat er te weinig Nutella was.

In Nederland is ook sinds 1965 Nutella in de schappen te vinden. In 2005 wordt een record aantal potten verkocht in ons landje. Met de jaren wordt Nutella steeds meer gegeten in Nederland.

1978-2007: Nutella goes international

Na Duitsland en Nederland volgen Frankrijk, waar ouders zelfs hun kind wilde vernoemen naar Nutella en de minister van milieu zich negatief uitliet over het merk, maar later daar haar excuses voor aanbood.

In 1974 Australië, de eerste fabriek buiten Europa. In 1983 steekt het populaire beleg de oceaan over en geven ook de Amerikanen zich over aan Nutella.

De vormgeving van de pot is sinds die tijd hetzelfde gebleven. Spampinato: “Ik had dezelfde pot thuis toen ik klein was, als nu in de winkel te krijgen is.” Zwolsman vult aan: “Het is ook typisch Italiaans hoe je het presenteert. Het is niet alleen belangrijk wat erin zit, maar ook hoe het eruit ziet. Dus ook de vorm van de pot is karakteristiek. Je zou hem waarschijnlijk ook herkennen als je het label eraf haalt. De kleinste pot ziet er iets anders uit, die kun je als glas gebruiken.”

In 2007 werd Wereld Nutella Dag opgericht door een Italiaanse fan, Sara Rosso. Op 5 februari nodigt ze alle fans op om een dag Nutella te ‘eren’.

Revolutionaire producten

Met de jaren ontwikkelde Ferrero meer producten. Rocher bonbons, Kinder, Tic Tac. Zwolsman: “Al deze producten zijn het geesteskind van Michele Ferrero. En al die producten zijn revolutionair.”

“Nutella was de eerste smeerbare hazelnootpasta, Tic Tac het eerste meeneembare snoepgoed. Het Kinder Surprise ei, was het eerste snoepgoed met een cadeautje erin. En Rocher was de eerste ronde praline. Daarin zie je zijn innovatiedrift terug.”

Eerlijk

“Ferrero had een visie en zijn visie was eerlijk: ik maak zoetwaren”, vertelt Spampinato. “Hij zal altijd: ik ga nooit een light product maken.Ik ga de mensen niet in de maling nemen. Zoetwaren zijn voor speciale momenten en moeten zoet zijn, klaar.”

“Je moet niet teveel eten van Nutella. Logisch. Je moet het met mate eten en op het juiste moment. En dan is het ook best een voedzaam iets, want hazelnoten zijn hebben zeer goede vetten. Die compenseren ook de minder goede vetten uit de palmolie.”

2011-2017: Lovebrand

Als het tijdperk van social media aanbreekt gaat alles sneller. Er ontstaat een ontzettend grote fangroep op Facebook van meer dan 30 miljoen mensen wereldwijd. De fans bedenken steeds weer nieuwe recepten, maken boeken en doen soms gekke dingen, zoals in een bad liggen vol Nutella.

Zwolsman: “We proberen dat soort dingen te ondersteunen maar niet te leiden. Maar ik denk dat we zeker kunnen zeggen dat Nutella een zogenaamde ‘lovebrand’ is. Dat leidt dus ook tot boeken waarin mensen hun recepten opschrijven. Dat is leuk.”

Ook leuk: “In 2015 werd de liefde tussen Nutella en brood gevierd door een record te vestigen, is er bijvoorbeeld het langste stokbrood ooit gebakken, waar vervolgens Nutella op werd gesmeerd.”

Toch blijkt dat de liefde voor Nutella ook op kantoor binnen de perken blijft. “We eten echt niet elke dag Nutella.” Op de lunchtafel zie ik dan ook veel ander beleg staan. Of ze iets bijzonders doen op Wereld Nutella Dag? “Maandag vieren we Wereld Nutella Dag met een Nutella ontbijt op kantoor.”