Al die aangiftes tegen de tabaksindustrie: what’s going on?

Voor veel mensen is roken waarschijnlijk net zo normaal als een kop koffie drinken. Maar inmiddels begint dit toch steeds iets minder normaal te worden – gelukkig. Om mij heen stoppen steeds meer mensen en ook online lijk ik steeds minder vaak nog een sigaret te spotten. En wat dacht je van alle plekken waar roken tegenwoordig verboden is? Kun je je nog voorstellen dat er vroeger in restaurants gewoon gerookt kon worden? Of in het vliegtuig of trein?

Aangifte tegen tabaksindustrie

Dat roken slecht is, is inmiddels wel duidelijk. Anderhalf jaar geleden deed Strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq aangifte tegen de vier grootste tabaksfabrikanten van Nederland. Dit deed zij namens artsen, patiënten en maatschappelijke organisaties. In 2016 werd dit een ‘kansloze zaak’ genoemd door Peter Tak, emeritus hoogleraar strafrecht aan de Radboud Universiteiten Nijmegen. Maar inmiddels loopt de aangifte nog steeds. En belangrijker: steeds meer mensen en organisaties sluiten zich aan bij deze aangifte.

Schadelijke stoffen

De reden van de aangiften is dat tabaksfabrikanten volgens hen meer schadelijke stoffen in de sigaretten stoppen, waardoor rokers verslaafder worden. Ook worden de fabrikanten aangeklaagd wegens zware mishandeling, opzettelijke benadeling en valsheid in geschrifte.

De hoeveelheid giftige stoffen in een sigaret moet vallen binnen de door de EU vastgestelde normen. Dit wordt getest door een rookmachine. Maar er wordt een hoop gesjoemeld met het behalen van deze resultaten. Zo maken fabrikanten bijvoorbeeld gaatjes in de filter van de sigaretten. Als de rookmachine de sigaret dan test, vallen de schadelijke stoffen binnen de toegestane normen. Maar als de sigaret door een mens gerookt wordt, worden de gaatjes met de vingers en lippen geblokkeerd. Dat zorgt ervoor dat de roker meer verslavende stoffen binnenkrijgt en de sigaret zal langzamer opbranden.

De druk wordt opgevoerd

Peter Tak denkt dat met het toenemen van het aantal organisaties die achter de aangifte staan, de druk op justitie zal toenemen. Het OM moet tenslotte nog een uitspraak doen.

Een artsenorganisatie schonk vorig jaar 100.000 euro voor de kosten van het proces. Ook KWF kankerbestrijding sloot zich hierbij aan, net als het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis dat zich specialiseert in kankerpatiënten. Daarna volgden de Nederlandse verslavingszorgsector, kinderartsen, huisartsen en tandartsen.

De directeur van sigarettenbrancheorganisatie VSK, Jan Hein Sträter, reageerde vrij mild op het feit dat steeds meer organisaties zich aansluiten. Hij liet toentertijd weten dat er voor hen niets zal veranderen.

Strafzaak, of niet?

Of er daadwerkelijk een strafzaak tegen de tabaksindustrie zal komen, blijft nog even de vraag. Een woordvoerder van het OM laat weten dat het onderzoek hiernaar in de afrondende fase zit.