Biculturaliteit is een kracht: zo doe je er je voordeel mee

Een Turks muziekje. Twaalf bekende Nederlanders. Turkse-Nederlanders. Mensen die zich sterk verbonden voelen met zowel Feyenoord als Galatasaray.

Het kan, zegt publicist Yesim Candan wiens grootvader vijftig jaar geleden naar Nederland kwam om hier een bestaan op te bouwen. Yesim maakte met Sinan Can, Journalist voor de Vrede 2016, in samenwerking met anderen de nieuwe korte film (Turks-)Hollands Nieuwe waarin biculturaliteit wordt gevierd. De makers willen laten zien dat het hebben van twee culturen niet negatief is maar juist een verrijking. 

1-0

Corendon-oprichter Atilay Uslu zegt in de video: “Ik begrijp een Turk als ik hem in de ogen kijk. En een Nederlander ook. Met een biculturele achtergrond sta je gelijk 1-0 voor.”

Om dat te bewijzen sleepte Yesim talentvolle, prijswinnende mensen met een biculturele achtergrond voor de camera zoals zangeres Karsu Dönmez en scheidsrechter Serdar Gözübüyük. Yesim doopte haar initiatief (Turks-) Hollands Nieuwe. Ze kreeg ‘overweldigende reacties’ op de eerste aflevering van deze serie met Turkse Nederlanders. Of ze dit niet voor meerdere culturen in de Nederlandse samenleving kon doen? Yesim: “Dat waren we al van plan, maar we hadden niet gedacht dat het zo’n weerklank zou krijgen.”

De naam (Turks-)Hollands Nieuwe refereert naar de Hollandse haring en de relatieve nieuwe bevolkingsgroepen in Nederland. Na de rellen in maart in Rotterdam met Turkse Nederlanders wilden Yesim en Sinan Can een tegengeluid laten horen. Yesim: “Voor een deel van de Turkse-Nederlandse samenleving geldt niet een ‘of-of’ situatie waarbij zij kiezen voor Turkije of Nederland, maar ‘en-en’: zij kiezen niet maar hebben allebei.”

De Nederlandse samenleving is veelzijdig, zegt Yesim. Immers de helft van de grote steden in Nederland is bicultureel. Volgens de publiciste is dat een rijkdom – geen handicap. Daarom, zegt ze: maak er gebruik van. “Als kind moest ik switchen tussen twee culturen. Dat heeft me heel flexibel gemaakt. Dat uit zich ook in mijn werksituatie. Als iets op een andere manier gaat dan verwacht, ga ik daarin mee.”

Creatieve oplossingen

In een eerder project vroeg Yesim aan mensen met een diverse culturele achtergrond wat hiervan de voordelen waren. “Zij kwamen allemaal met flexibiliteit. Dat, en inlevingsvermogen omdat je opgroeide met meerdere culturen. Je schakelt continu. In de Turkse cultuur wordt bijvoorbeeld veel onderhandeld. Dat zat er bij mij vroeg in en daar maak ik nog steeds gebruik van.”

Voor werkgevers zijn de voordelen van een divers team onmiskenbaar, zegt Yesim. “Verschillende culturen bij elkaar zijn een uitdaging, maar je leert hierdoor dingen vanuit verschillende perspectieven te zien. Dan komen de mooiste, creatieve oplossingen.”

Yesim studeerde aan Nyenrode en spreekt regelmatig managers van internationale bedrijven in Nederland. “Zij zeiden: wij hebben liever niet een heel divers team. Waarom? Omdat dat veel tijd kost.” Volgens Yesim is dat de keerzijde van diversiteit. Het is niet voor niets een keuze die je maakt, je moet erin investeren.”

Wereldburgers

Tot die tijd komen jongeren met een biculturele achtegrrond moeilijker aan een baan of stages, wijst onderzoek uit. Het Hollands Nieuwe initiatief is daarom voornamelijk een handreiking voor die jongeren. “Wij zeggen hiermee: zet jezelf niet als slachtoffer neer, maar maak er gebruik van. Het is een waanzinnige meerwaarde, nu in je studie maar ook later in je werk.”

Volgens Yesim heb je met een biculturele achtergrond een streepje voor op de rest. “Je hebt twee referentiekaders. Tegelijkertijd globaliseert de wereld enorm. Alles is dankzij social media dichtbij gekomen. Je bent hierdoor een echte wereldburger.” 

Polarisatie

Ondanks de trots die mensen met een biculturele achtergrond moeten hebben, ziet Yesim dat de kloven in de samenleving steeds groter worden. “Het is erg ‘wij versus zij’. Dat is zo met de Zwarte Pietendiscussie maar ook als het gaat om het wel of niet dragen van een hoofddoek bij de politie. Het is enerzijds dus een kracht, anderzijds een uitdaging. Nederland is een kansrijk land, maar je moet wel doorzetten. In the end zijn we allemaal op elkaar toegewezen, en dankzij de kleiner wordende wereld, wordt dat alleen maar meer.”

(Turks-) Hollands Nieuwe is een initiatief van Yesim Candan en Sinan Can in samenwerking met Eddy Terstall, Meral Uslu, Maria Mok en Ahmet Polat.