We kennen haar als het gezicht van een van ’s werelds beroemdste schilderijen. Ze lijkt je vanuit alle hoeken van de ruimte te volgen met haar ogen en trekt dagelijks duizenden toeristen aan. We hebben het over Mona Lisa, geschilderd door Leonardo Da Vinci. Maar waarom lukte het haar niet Da Vinci een mooie glimlach te geven?
Het lijkt er op dat ze helemaal niet veel reden had om te lachen. De vrouw die model zou hebben gestaan voor het schilderij, Lisa Gherardini, was getrouwd met een slavenhandelaar. Zo schrijft de New York Post in een interview met de auteurs Martin Kemp en Giuseppe Pallanti van het boek “Mona Lisa: The People and the Painting.”
“Soms kocht hij er meer dan hij nodig had”
Op haar 15e werd Gherardini uitgehuwelijkt aan een rijke Florentijnse zakenman, meneer Francesco del Giocondo. En als we Kemp en Pallanti mogen geloven, was Giocondo betrokken bij de slavenhandel. Ten tijde van Gherardini’s geboorte, in juni 1479, werden jonge meisjes regelmatig uitgehuwelijkt aan oudere mannen. Toen zij nog maar een tiener van 15 was, werd zij gekoppeld aan de 30-jarige weduwnaar.
Giocondo was niet de eerste in zijn familie die betrokken was bij slavenhandel. Generaties lang dienden slavenmeisjes in zijn familie als huishoudhulp. “Sinds zijn jeugd leefde Francesco zij aan zij met vrouwelijke slaven,” aldus de auteurs van het boek, “Na de dood van zijn vader was het zijn verantwoordelijkheid nieuwe slaven te vinden. Soms kocht hij er meer dan hij nodig had.”
Luxe bestaan
Ondanks de bittere waarheid van haar huwelijk, leidde Lisa Gherardini een luxueus leven – voor die tijd dan. De tiener beschikte over veel juwelen en een indrukwekkende kledingkast. Helaas weegt dit niet op tegen het zware leven dat ze gehad moet hebben. Op haar 26e was zij al van zes kinderen bevallen, waarvan twee vroegtijdig overleden.
Het is niet helemaal duidelijk hoe Lisa uiteindelijk in contact kwam met Leonardo Da Vinci. Het lijkt er echter op dat Lisa’s man een cliënt was van Leonardo’s vader, die advocaat was. In 1503 begon Da Vinci aan zijn schilderij van Lisa, die hij uiteindelijk nooit afmaakte. De schilder kwam in 1519 te overlijden en zou nooit het succes van zijn eigen meesterwerk meemaken. Ook Lisa werd pas eeuwen na haar overlijden (1542) een icoon. Ze hangt nu achter kogelvrij glas in het Louvre in Parijs. Elke dag komen mensen speciaal voor haar glimlach, die niks lijkt weg te geven over haar duistere verleden.