Nu aan het lezen
Hoe herken en voorkom ik WhatsApp-fraude?
Ben je het spoor bijster over je privacy-instellingen? Leiden je apps je teveel af en grijp je keer op keer naar hetzelfde wachtwoord? Fear no more en drop je vraag bij tech-expert Eveline Meijer. Succes gegarandeerd.
Het komt steeds vaker voor: oplichting via WhatsApp. De Fraudehelpdesk liet eerder deze week weten dat er in de afgelopen maanden een flinke toename is geweest in deze vorm van fraude. Dit jaar ontving de organisatie tot nu toe 430 meldingen, met een gemiddelde schade rond de 2.000 euro.
In sommige gevallen is die schade zelfs nog hoger. Soms doet een cybercrimineel namelijk meerdere verzoeken om geld aan één persoon, als aan het eerste verzoek werd voldaan. De Fraudehelpdesk zegt dat één slachtoffer 9.000 euro verloor door de oplichting.
Hoe werkt WhatsApp-fraude?
Ook interessant
WhatsApp-fraude is eigenlijk gewoon een vorm van spear phishing via de chatdienst. Een cybercrimineel verzamelt informatie over zijn slachtoffer en doet zich voor als een vertrouwde bron om geld of gevoelige informatie af te troggelen.
In dit geval gaat het om zeer specifieke aanvallen. De cybercrimineel doet zich voor als een familielid of vriend. Hij of zij heeft om wat voor reden dan ook een “nieuw nummer” en neemt contact met je op. De profielfoto op WhatsApp is ook daadwerkelijk van die vriend of van het familielid.
De cybercrimineel stelt vervolgens dat hij dringend geld nodig heeft, bijvoorbeeld om een factuur te betalen die vandaag als deadline heeft. Hij vraagt of je het voor kan schieten en belooft het snel terug te betalen. Vraag je of je eerst kunt bellen, dan zegt diegene vaak dat dat om een bepaalde reden niet mogelijk is.
In werkelijkheid maak je geld over naar de rekening van de crimineel en zie je het geld nooit meer terug.
Hoe komen ze aan de informatie?
De criminelen bereiden zich bij deze vorm van oplichting vaak goed voor. De profielfoto op WhatsApp is daadwerkelijk van degene die je kent. Die foto wordt echter vaak van sociale media geplukt. En ook je telefoonnummer halen de criminelen van internet, bijvoorbeeld van je Marktplaats- of Facebookprofiel.
Op Facebook zien de criminelen wie je vrienden en familieleden zijn. Over hen is informatie te verzamelen – zoals die profielfoto. Pas daarna nemen ze contact met je op en doen ze zich voor als een ander. Voor jou lijkt alles betrouwbaar: de informatie klopt immers, en hoe komen ze anders aan je nummer?
Bovendien komt diegene met een schijnbaar legitieme reden waarom hij met een ander nummer contact opneemt. Zijn telefoon is gestolen of kapot, waardoor hij een nieuwe moest kopen.
WhatsApp-fraude herkennen
Gelukkig kun je deze vorm van oplichting ook vrij eenvoudig herkennen, en veel van de stappen daarvoor heb ik al genoemd. Degene die je probeert te bereiken maakt gebruik van een nummer dat niet in je telefoonboek staat. Hoewel de reden schijnbaar legitiem is (telefoon kapot), nemen mensen echt niet zomaar een nieuw nummer. Een kapotte telefoon betekent dat je een nieuwe koopt, maar waarschijnlijk wel je oude nummer gewoon behoudt.
Daarnaast wordt er altijd om geld gevraagd, want dat is waar de criminelen mee bezig zijn: geld verdienen. Het gesprek gaat dus al snel over achterstallige rekeningen of geldnood. En er is vrijwel altijd haast bij. De rekeningen moeten nu betaald worden, of bijvoorbeeld over twee dagen.
Ook kun je niet op een andere manier met de persoon achter het nummer communiceren dan via WhatsApp. Als je belt, neemt diegene niet op en als je vraagt om te bellen wordt er een vage reden gegeven waarom dit niet kan. De microfoon van de telefoon doet het bijvoorbeeld niet.
Voorkomen
Ook interessant
Voldoet een WhatsApp-gesprek aan de eerder genoemde punten? Dan zouden er nu allerlei alarmbellen moeten gaan rinkelen. Voorkomen dat je het slachtoffer wordt van deze vorm van fraude is ook vrij eenvoudig.
Mocht je in zo’n gesprek terechtkomen, neem dan eerst contact op met diegene via het nummer uit je eigen telefoonboek. Vraagt bijvoorbeeld je broer om geld, bel hem dan gewoon op het nummer dat je van hem hebt. Als hij opneemt, zal hij je waarschijnlijk snel vertellen dat het om oplichting gaat, omdat hij niet om geld heeft gevraagd of een ander nummer heeft.
Kun je diegene niet direct telefonisch bereiken, maak dan geen geld over. Probeer in dat geval op een andere manier contact te leggen, bijvoorbeeld via de mail of door langs te gaan. Ook kun je de ander een gesproken berichtje laten versturen, want ook dan haken oplichters vaak snel af.
Een andere optie is de mogelijke cybercrimineel een vaag stellen waar de oplichter geen antwoord op kan weten. Vraag niet naar iets als je geboortedatum, want die staat vaak op sociale media, waar de oplichter ook bij kan. Denk eerder aan iets als: wat hebben we gegeten toen ik je voor het laatst zag (mits je dat niet online gedeeld hebt)?
Scherm je profiel af
Om alle problemen volledig te voorkomen, is het nog beter om je eigen profielen af te schermen voor mensen waar je geen vrienden mee bent. Je telefoonnummer is dan niet zichtbaar op Marktplaats of sociale media, en je (profiel)foto’s ook niet. Op die manier kan een oplichter zich niet voordoen als jou met jouw profielfoto, en niet zien wie je vrienden zijn.
Mocht je aangesproken zijn door zo’n oplichter via WhatsApp en hem als dusdanig hebben kunnen identificeren? Meld dit dan ook bij je vrienden en familieleden, zodat zij geen slachtoffer worden van de oplichter. Blokkeer ook het nummer in je telefoon, zodat hij niet nog een keer contact met je op kan nemen.
Heb jij ook een tech-gerelateerde vraag? Stuur hem naar [email protected] via Twitter naar @_eefj. Misschien wordt jouw vraag volgende week wel beantwoord.
Meest gedeeld
Sorry. Nog geen gegevens beschikbaar.