Wie herinnert zich nog de vliegende broodroosters, de 3D-buizen en de vliegende logo’s van Windows? Vroegâh was het de realiteit op je computer als je tijdens het Simsen éven naar de keuken ging voor een glaasje limonade met een koek.
Opdat je computerscherm niet opbrandde, doemde in de tussentijd een kunstzinnig stilleven op met mysterieuze impressies. Waarom kijk ik naar bewegende vissen, vroeg je je als artistieke 8-jarige al af, bij terugkomst.
Digitale kunst
De Amsterdams-Braziliaanse Rafaël Rozendaal (1980) maakte werk van de vergane glorie van screensavers. In de nieuwe tentoonstelling ‘Sleep Mode. The Art of the Screensaver‘ laat hij voorbeelden zien uit de vroegste jaren, toen de bewegende digitale beelden nog niet het realisme vertoonden van de latere screensavers.
De bezoeker van de installatie betreden een ruimte met 26 levensgrote projecties van bekende screensavers. De bewegende kunstwerken staan voor één keer centraal, in plaats van op de achtergrond. Rozendaal, wiens werk eerder te zien was op het grootste LED-scherm ter wereld op Seoul Square, neemt je mee door de geschiedenis van de digitale screensavers. Niet alleen de illustraties maar de anonieme programmeurs spelen de hoofdrol over deze ondergewaardeerde kunstvorm.
Vergane glorie
Volgens Rozendaal, die in samenwerking met Het Nieuwe Instituut in Rotterdam de werken laat zien, zijn juist de ongepolijste abstracte werken van de allereerste lichting interessant omdat het kunst was dat volledig ontstond uit de praktische rol die schermbeveiligers moesten spelen.
Een kleine flashback: screensavers verschenen voor het eerst in de jaren tachtig. Rozendaal noemt het paradoxaal: de bewegende digitale werken werden ontworpen om te worden weergegeven als niemand kijkt. En inmiddels zijn de door de computer gegenereerde beelden totaal vergaan.
Modern
Voor de moderne techliefhebber is er ook wat fijns om te beleven: een paar meer recente en geavanceerde exemplaren zoals ontwikkeld door Microsoft en Apple, maken deel uit van de installatie. Op dat ze nooit worden vergeten.
Sleep Mode: The Art of the Screensaver is te zien van 27 januari tot en met 25 juni 2017 in Het Nieuwe Instituut in Rotterdam.