Wordt Zweden het eerste land zonder contant geld?

Zweden is op weg om de eerste geldloze maatschappij te worden, dankzij het omarmen van internettechnologie en het streng optreden tegen georganiseerde misdrijven en terrorisme. Dit vertelt een onderzoek van het KTH Royal Institute of Technology in Stockholm.

Niklas Arvidsson, een onderzoeker binnen de industriële economie en management op het KTH, zegt dat het wijdverspreide en groeiende gebruik van het mobiele betalingssysteem ‘Swish’ Zweden helpt om contant geld in het geheel te vervangen. “Contant geld is nog steeds een belangrijk betaalmiddel in de markt van veel landen, maar dat geldt niet meer hier in Zweden,” legt Arvidsson uit. “Ons gebruik van contant geld is klein en het daalt snel.”

In een land waar bankpassen standaard worden gebruikt voor zelfs de kleinste aankopen, gaan er minder dan 80 miljard Zweedse kronen – ongeveer 8 miljard euro – rond. Sinds vorig jaar is het gebruik van contanten dus sterk gedaald, aangezien het aantal toen nog op ruim 106 miljard Zweedse kronen lag. “En van dat bedrag circuleert maar 40 tot 60 procent ook echt regelmatig,” zegt Arvidsson. De rest ligt ergens verstopt in huizen en bankkluisjes, of circuleert op de zwarte markt.

Swish is een directe betaal-app die gebruikt wordt voor transacties tussen individuelen. Het is het resultaat van samenwerking tussen grote Zweedse en Deense banken. Deze directe samenwerking met onder andere Bankgiro en de grote Zweedse nationale bank ‘Riksbanken’ is de kritieke factor van het succes van de app. Maar als Swish straks op grote schaal wordt gebruikt en groeit tot winkeltransacties en e-commerce, moet de hele betaalsysteem-infrastructuur worden vernieuwd van het land – voorspelt Arvidsson.

Dat is niet eens zo’n gek idee als het klinkt. Arvidsson zegt dat Swish nu al het bankensysteem revolutioneert, die sowieso al niet bang zijn voor digitale projecten. Met digitale giro-systemen, snelle elektronische betalingen en andere voordelen van een online financiële service zijn Zweedse banken al langer de ‘early adopters’ van de elektronische systemen geweest, beschrijft hij. “Het succes ligt ook bij de traditie van de Zweedse consument om elektronische betaalsystemen te verwelkomen.”

Naast het gemak en de lagere kosten, vergroten digitale betaalsystemen ook transparantie aan de betaalstructuur van het land. Verschillende banken in Zweden hebben al een 100 procent gedigitaliseerd systeem en accepteren simpelweg geen contant geld. “Bij de kantoren waar ze wel nog briefgeld en munten aannemen, moet de klant uitleggen waar het geld vandaan kom, volgens de regels over witwasserij en terrorisme,” zegt Arvidsson. Banken zijn verplicht om de politie in te lichten als ze bepaalde contante transacties niet vertrouwen.

Ondanks de populariteit moet Zweden wel zeker weten dat alle mensen kunnen participeren in het nieuwe betaalsysteem. De transformatie zou een grote uitdaging zijn voor degenen die niks afweten van computers en mobiele telefoons – vooral oudere mensen in de buitenwijken van steden. Daarnaast kunnen ook de daklozen en immigranten zonder papieren veel last krijgen van de verandering. In een maatschappij zonder briefjes en muntjes zullen zij nog afhankelijker zijn van de overheid om te overleven.

Of de geldloze maatschappij ook buiten Zweden zal opkomen is een andere vraag. “Swish is een briljant idee, maar om het internationaal in te voeren is een uitdaging, ook omdat het lang zal duren om het bankensysteem van andere landen compleet te veranderen. Maar het is niet onmogelijk dat het Swish-bankieren ook in het buitenland zal aanslaan,” sluit Arvidsson af.

Lees verder

Meest gedeeld

Meld je aan voor de nieuwsbrief.