Linda Liukas: ‘Kinderen moeten de taal van de 21ste eeuw leren spreken’

Als de vader van Ruby ’s ochtends zegt dat ze zich moet aankleden, trekt ze wel haar jurk en schoenen aan, maar houdt ze ook haar pyjama aan. Papa heeft immers niet gezegd dat ze haar pyjama uit moest trekken.

Het is precies de boodschap die Finse schrijfster Linda Liukas met haar kinderboek Hello Ruby wil uitdragen. Ruby is zes jaar oud, een tikkeltje eigenwijs, maar wel nieuwsgierig en heeft een grote fantasie. Haar vader werkt veel en is daarom niet vaak thuis. Maar op een dag ontvangt Ruby post: haar vader heeft een speurtocht voor haar uitgezet.

Hoewel Ruby denkt als een computer, is ze geen robot, verzekert Liukas me. “Ze gedraagt zich wel een beetje als een robot. Ze wil de dingen expres verkeerd begrijpen.” Bij het opruimen van haar speelgoed ruimt ze bijvoorbeeld wel haar blokken en poppenhuis op, maar niet haar kleurpotloden, want die vallen niet onder speelgoed. Ja, technisch gezien heeft ze wel gelijk.

En dat is precies waar Hello Ruby om draait. “Het boek leert jonge kinderen niet om te programmeren”, zegt Liukas. “Dat is ook niet het doel. Ik zou het natuurlijk wel leuk vinden als kinderen zo enthousiast raken over programmeren dat ze er op een latere leeftijd echt mee aan de slag gaan. Maar daar gaat het niet om.”

Hoe denkt een computer?

“Kinderen die nu geboren worden groeien op in een wereld waarin álles een computer gaat worden: van je tandenborstel tot je teddybeer. Alles krijgt een aan- en uitknop en verandert daarmee in een computer. Daarom moeten we kinderen al vroeg in aanraking laten komen met hoe computers werken. Maar dat hoeft niet heel specifiek”, vindt Liukas. “Het gaat om computional thinking: hoe denkt een computer?”

Volgens Liukas is dat belangrijk om de wereld te begrijpen, maar bovenal om niet bang te zijn voor de technologie. “Ik wil dat kinderen inzicht krijgen in hoe het werkt en dat ze  hun natuurlijke nieuwsgierigheid verder ontwikkelen. We moeten ons bewust zijn hoe de technologie invloed op ons gaat hebben.”

Ruby is een meisje, maar het boek is niet specifiek gericht op meisjes. Sterker nog: ook volwassenen zouden er wat van op kunnen steken, vindt Liukas. “De rol van volwassenen is heel belangrijk. Niet alleen omdat zij de wereld waarin hun kinderen gaan leven vormgeven, maar ook om kinderen aan te sporen om zich te ontwikkelen.”

21st century skills

“Jonge meisjes ontwikkelen op een gegeven moment een soort binaire scheiding”, zegt Liukas. “Ik weet niet waar dat vandaan komt, maar ik merk dat meisjes vanaf vanaf 10 jaar denken: ik ben een meisje, dus ik moet een pop, of ik ben geen jongen, dus ik speel niet met robots.” Liukas vindt het belangrijk dat volwassenen laten zien dat die scheiding niet meer van deze tijd is.

Maar volwassenen hebben nog meer invloed op hoe meisjes zich ontwikkelen, bijvoorbeeld in het onderwijs. “Wat ik met Hello Ruby wil bereiken, is dat kinderen de taal van deze eeuw moeten gaan spreken. De 21th century skills, noemt ze die. “Kritisch nadenken, samenwerken, oorzaak-gevolg snappen, terugkijken op wat je gedaan hebt en dat beter begrijpen wordt steeds belangrijker. Door middel van computional thinking kun je die vaardigheden aanleren.”

Vaak wordt daarbij de vraag aangehaald of programmeren al vanaf een vroeg stadium moet worden aangeboden op basisscholen. Moet programmeren onderdeel worden van de lessen op de basisschool? “Ik denk dat het in een bepaalde mate moet gebeuren. In Finland is gestart met het invoeren van programmeren op basisscholen. Het gaat daar niet om aparte lessen waarin kinderen echt code leren schrijven, maar de vaardigheid computional thinking wordt geïntegreerd in de lessen. In mijn mening is dat de way to go.”