Waarom Siri als een vrouw klinkt

Vraag eens aan Siri of ze een vrouw is. Ze zal je vertellen dat ze geslachtsloos is. “Zoals cactussen. En bepaalde soorten vis,” zegt ze dan. Ook Amazon’s Alexa is zo bedacht. En Microsoft’s Cortana, Samsung’s Voice en Google Now. Maar wauw, ze klinken wel erg als vrouwen.

Vanuit onze cultuur zien we ze ook als vrouwen. (In de oude Noorse taal wordt ‘Siri’ zelfs vertaald als “een prachtige vrouw die je naar succes leidt.”) We geven ze vrouwelijke verwijswoorden en er zit een vrouwelijk randje aan hun robotachtige antwoorden en soms onbeduidende reacties op onze verzoeken.

De wereld klinkt meer en meer vrouwelijk, aangezien er stemsystemen in dingen worden gestopt die geen telefoon zijn omdat het is bewezen effectiever te zijn dan toetsenborden. Siri is een integraal element om te navigeren binnen de nieuwe Apple tv. De Nest rookmelder interpreteert met zijn gebruikers met een vrouwelijke stem. Er wordt hard gewerkt aan diversiteit in vele andere gebieden; waarom klinkt al onze technologie dan nog zo vrouwelijk?

Het zou makkelijk zijn om mannelijke ontwerpers aan te kijken – misschien beïnvloed door sciencefiction personages (zoals in Her en Ex Machina), of misschien nog erger, gebrekkig verwijzend naar een meegaand hulpje. Maar de grootste reden voor de vrouwelijke stemmen komt uit de sociale wetenschap en de impact ervan op de zakenwereld. In het algemeen reageren mensen positiever op vrouwelijke stemmen. En de merkmanagers en productontwerpers proberen met het ontwerp van de stem een zo groot mogelijk aantal klanten te winnen. “Het onderzoek wijst uit dat er waarschijnlijk een grotere acceptatie zal zijn bij vrouwelijke stemmen,” vertelt Karl MacDorman, een professor op de Indiana University’s ‘School of Informatics and Computing’ die zich specialiseert in mens-computer interactie.

Dit betekent dus dat bedrijven nou eenmaal een beter indruk maken op een bredere groep klanten met een vrouwelijke stem. Maar niet zomaar een vrouwenstem. Het moet kloppen bij de persoonlijkheid van het merk. Een goede stem moet geen aandacht trekken naar zichzelf. Als de stem afleidend is, heeft je brein meer moeite om zich te concentreren op de boodschap. Als je bijvoorbeeld Amerikaans Engels opgegroeid bent, zal een Brits accent je waarschijnlijk afleiden. “Hoe meer mensen zich concentreren op de informatie die ze krijgen en de stem zelf naar de achtergrond verdwijnt, hoe beter,” vertelt MacDorman.

Clifford Nass, gepensioneerd professor Communicatie op Stanford, schreef dat mensen een vrouwelijke stem vaak ontvangen als behulpzaam bij het zelf oplossen van onze problemen, terwijl mannen worden gezien als autoriteitsfiguren die ons het antwoord op ons probleem geven. We willen dat onze technologie ons helpt, maar we willen er de baas over blijven. Hierdoor geven we de voorkeur aan vrouwelijke helpers.

Om het iets ingewikkelder te maken, kan niet gewoon een knopje naar een vrouwelijke stem omgezet worden om dit effect te creëren. Nass legt uit hoe mannen en vrouwen verschillende woorden gebruiken. Vrouwen gebruiken tijdens het praten bijvoorbeeld meer persoonlijk voornaamwoorden (ik, jij, zij), terwijl mannen meer telwoorden gebruiken (één, tien, wat meer). Als de luisteraar een man hoort die vrouwelijke uitdrukkingen gebruikt, wordt hij hier waarschijnlijk door afgeleid en vertrouwt hij de boodschap minder. Bedrijven die scripts maken voor de computerstemmen zullen hier dus rekening mee moeten houden.