Vloggen voor volwassenen: Niet voor het geld, maar voor jezelf

Dit weekend komen er duizenden kinderen en jongeren naar Amsterdam voor twee grote vlogfestivals: VEED en VidCon Europe. Fans komen massaal naar de hoofdstad om hun favoriete YouTuber te ontmoeten – want iedereen in Nederland met tien- of honderdduizenden abonnees op YouTube – komt er naartoe. Opvallend is dat die vloggers vaak jong zijn en een nóg jonger publiek hebben. Toch is er ook een andere wereld op de videosite: een wereld voor ouder publiek.

“Ik kan me voorstellen dat wanneer je niet veel YouTube kijkt, je denkt dat het alleen voor jongeren is”, zegt Chris Klapwijk van YouTube. “Maar dat is natuurlijk niet zo, je moet alleen de juiste kanalen weten te vinden, want er wordt altijd maar een select aantal uitgelicht in de media.” Door die beperkte weergave heeft ook niet iedereen een positieve associatie bij het woord ‘vlog’.

Privéleven

Want een vlog hoeft niet voor kinderen te zijn. Ze hoeven niet over alledaagse dingen te gaan als wat je eet en dat je boodschappen gaat doen. Het is ook niet zo dat je met een vlog direct je privéleven op straat gooit, zoals vaak gedacht wordt.

Wanneer je tien minuten of een kwartier van iemands week ziet, is dat een inkijkje, maar wel een geregisseerde en zeer beperkte blik in iemands leven. Degene achter de camera bepaalt wat er te zien is. Met een vlog laat je in grote lijnen zien wat je doet, maar je toont maar een klein deel. Een goede vlog is niet een juiste weergave van de werkelijkheid, want een minutieuze weergave van het leven is nou eenmaal saai. Met een goede vlog vertelt iemand een verhaal waar over is nagedacht – met kop en staart.

Geen dagboek

“Ik maak gewoon filmpjes, het is geen dagboek — ik laat bijna niets zien. Bij mijn blog en vlog was dat ook al zo”, zegt Martine de Jong (41), grafisch ontwerper en schrijver. Als art director van ‘Zondag Met Lubach’ gingen haar video’s de afgelopen maanden iedere week over dat programma “omdat ik op dat moment verder geen leven had.” Nu zit het seizoen er op en komt de rest van haar leven meer in beeld, of in ieder geval het deel dat anderen mogelijk interesseert.

“Als ik een boterham met kaas eet, dan geloof ik het wel. Daar zit niemand op te wachten. Maar als ik iets lekkers kook film ik dat wel. Ook word ik er blij van als ik andere mensen zie opruimen, dat vind ik rustgevend om naar te kijken. Daarom vind ik het zelf leuk om dat ook te laten zien.” Ze selecteert wat er gefilmd wordt en wat uiteindelijk de edit haalt, want het is niet zo dat ze filmt om haar leven te delen.

“Ik ben begonnen omdat ik graag wilde leren monteren. Als je wil leren schrijven is bloggen een logische stap, dan kun je zelf je content maken en ben je niet afhankelijk van opdrachtgevers. Om te leren monteren moest ik dus filmen, hoe vreselijk ik het ook vond om een vlog te maken – dat zie je ook wel aan de eerste.”

Plakboek

“Voor mij is het een soort videoplakboek”, zegt Bram de Wijs (33), die al twee jaar lang iedere week een video over zijn leven maakt. “Mijn eerste vlog was dat ik met mijn moeder naar het museum ging, dat is voor mij een bladzijde in dat plakboek.”

“Een vlog is sowieso niet de realiteit. Dan kun je het maar beter een beetje mooi in scène zetten.”

Bram vertelt in iedere video een kort verhaal. Dat kan gaan over zijn grootste miskoop ooit, een vakantie, of hoe hij een commercial filmt met een drone. De video’s zijn niet gescript, maar om het verhaal te vertellen zijn sommige dingen wel van tevoren bedacht. “Een vlog is sowieso niet de realiteit. Dan kun je het maar beter een beetje mooi in scène zetten.”

Iedere week bedenkt hij van tevoren wat het onderwerp van de vlog van die week wordt. Dat moet gewoon naast zijn werk, hij is webredacteur bij Kinderen voor Kinderen, wat betekent dat hij soms eigenlijk geen tijd heeft om te filmen. “Soms is er in een week niets, dan ben ik eigenlijk te druk om iets mee te maken. Maar dat zijn vaak de interessantste weken om een video te maken, dan film ik wat er die dag gebeurt en probeer daar dan toch een verhaal in aan te brengen.”

Edit

Uiteindelijk komt het dan samen in de edit. “Dat is een van de leukste onderdelen. Daar komt het ook echt samen voor mij. Daar bepaal ik uiteindelijk ook de invalshoek – hoe de puzzelstukjes in elkaar gaan vallen. Dan wordt het ook pas echt een verhaal en dat vind ik eigenlijk het leukste.” Dat mag ook wel, want alleen de montage kost hem al 4 tot 6 uur per week.

Martine heeft eerder de omgekeerde werkwijze van wat Bram doet. “Ik draai eerder veel en maak daar iets van. Dat komt misschien doordat ik uit de grafische hoek kom, ik ben gewend om te knippen en plakken wat ik heb.” Ze is ook sneller klaar met het monteren: zo’n 3 uur, inclusief het uploaden naar YouTube.

Wat je uiteindelijk in de video ziet, bepaalt de maker uiteraard zelf: De boterham met kaas van Martine zie je niet terug in haar vlog en Bram wordt in zijn video’s meestal niet heel erg persoonlijk. “Dat is niet omdat ik het niet wil, maar omdat ik het ongemakkelijk vind om naar te kijken. Ik film het wel eens, maar bij de montage denk ik dan ‘wat een onzin!’, en dan knip ik het er uit. Dat haal ik dan weg, want het lukt mij fysiek gewoon niet om dat in de video te stoppen.”

Schaamteloos

Freelance journalist en schrijver Rhijja Jansen (35) heeft daar minder moeite mee. Ze zet iedere doordeweekse dag een vlog online over haar leven: De Rhijjashow. “Ik heb het de laatste tijd vaak over mijn liefdesleven gehad — met dramatische overpeinzingen — en ik heb getwijfeld om dat offline te halen omdat ik het te intiem vond. Toen heb ik wel met mensen geappt of ze het niet té erg vonden.”

“Scheten vind ik gewoon heel grappig. En op dat moment zat hij me ook heel erg dwars.”

Alhoewel ze veel twijfelt, en dat ook vaak in de vlog laat zien, zet ze intieme dingen vaak toch online. Ze filmt zichzelf gewoon terwijl ze make-uploos wakker wordt in bed en haar vriend mist (die is op wereldreis), bij haar opa – “mijn mattie”- op bezoek gaat om een visje te eten of moet huilen om haar konijn Melanie dat al een aantal dagen niet eet. “Soms ga ik wel bij het raam staan, zodat je door het licht mijn wallen iets minder erg zijn. Maar verder boeit het mij geen moer.”

“Als je vlogt over je eigen leven moet je ook all the way gaan, vind ik. Het is niet realistisch als je alleen de leuke dingen filmt of je kwetsbaarheid niet toont.” En all the way gaat Rhijja wel, zoals in de video waarin ze een keiharde scheet laat. “Scheten vind ik gewoon heel grappig. En op dat moment zat hij me ook heel erg dwars.”

Groei is leuk

De herkenbaarheid is belangrijk in haar vlogs. “Ik maak ze in eerste instantie voor mijzelf, maar ik vind het wel heel leuk als anderen reageren en zeggen dat ze ook onzeker zijn en het tof vinden dat ik dat bij mij laat zien.” Als het dan online staat is het wel erg leuk als het aantal kijkers toeneemt. “Ik vergelijk het een beetje met toneel spelen. Ik vind het zélf heel leuk om op het podium te staan, maar het is wel extra leuk als het uitverkocht is.”

“Ik ga niet zitten leuren om comments.”

“Als het niet meer zou groeien, zou het minder leuk zijn”, zegt Bram. “Het is niet het belangrijkste, ik maak de video’s echt voor mijzelf maar het wel een deel van de lol als iedere video iets beter bekeken wordt dan de vorige.”

“Ik verdien er geen klap mee, maar het is wel leuk als je veel feedback krijgt na het uploaden – dan heb ik niet voor niets zitten ploeteren”, zegt Martine. “Al vind ik het niet dusdanig belangrijk dat ik ga zitten leuren om comments.”

Duimpjes omhoog

Dat is een groot verschil met de jonge YouTubers, waarvan er dit weekend veel naar VEED en VidCon trekken. In hun video’s wordt om de haverklap om ‘duimpjes omhoog’ en abonnees gevraagd. Dat verschil met de oudere vloggers is niet heel vreemd: de jongere makers willen er hun geld mee verdienen. Het is hun werk, waardoor het belangrijk is om zichtbaar te zijn en met meer duimpjes omhoog en meer abonnees komt een video eerder naar voren in het algoritme van de videosite.

Martine, Bram en Rhijja doen dat zelf niet zo actief, maar zouden dat volgens Chris beter wél kunnen doen als ze harder zouden willen groeien, want bij een volwassener publiek is dat nóg belangrijker.

“Jonge kijkers zijn actiever; die liken, commenten en abonneren eerder omdat ze opgegroeid zijn met YouTube. Oudere kijkers zijn er wel degelijk, maar doen dat eerder passief. Je moet daarbij duidelijker zijn over wat abonneren is en wat je dan van dat kanaal krijgt – je moet het iets meer uitleggen.” Iemand van 30+ denkt bij een abonnement eerder aan een kranten- of tijdschriftenabonnement; iets waar je voor moet betalen en niet zomaar van afkomt.

Om haar kijkers op een duimpje omhoog (“en niet neer”) te wijzen heeft Rhijja aan het eind van iedere vlog een liedje zitten, waarin ze ook vraagt om je te abonneren. Maar dat lijkt nog niet super goed te werken, ze heeft na 181 vlogs 400 abonnees – “dat is inderdaad niet heel veel. Veel mensen klikken ook bij het eindnummer snel weg, omdat ze mijn zombiegebit raar vinden.” Bram heeft er ruim 5500 en Martine meer dan 6000.

Niet voor kinderen

Dat zijn nog lang niet de aantallen van de YouTubers op VEED en VidCon dit weekend, maar dat hoeft ook helemaal niet. Als je video’s voor jezelf maakt, en er geen geld mee hoeft te verdienen, is het leuk wanneer je publiek met je meegroeit. Het kijkersaantal geeft aan dat er genoeg mensen zijn die naar volwassen vloggers kijken.

Met een publiek dat voor het grootste deel uit 25 tot 35-jarigen bestaat, is de gemiddelde leeftijd voor YouTube bovendien erg hoog. “Dat vind ik ook leuk om te zien”, zegt Bram. “Dit bewijst dat vlogs niet per se voor kinderen zijn.”

Waar kijken de vloggers zelf naar?

• Matijn Nijhuis. Is nieuwslezer bij Radio 2 en zet iedere dag een filmpje online. Ze zijn vrij kort, maar hij weet er toch altijd een verhaal in te vertellen.
• Vet Gezellig. Alwin en Saske zetten iedere week een vlog online. Hun werk bestaat uit video’s maken, en dat zie je zeker terug in de vlog.
• Domien Verschuuren. De DJ bij 3FM zet iedere vrijdag om 16.00 uur een een nieuwe vlog over zijn week online.
• Rick Pastoor. Werkt bij Blendle en vlogt daarnaast regelmatig. Hij maakt video’s over zijn leven (en heeft sinds kort een drone), maar geeft ook advies op het gebied van leiderschap en productiviteit.