BNN laat zien hoe je twee groepen zo kunt manipuleren dat er oorlog ontstaat

“In een nieuw sociaal experiment van BNN willen we laten zien dat een conflict tussen groepen altijd op de loer ligt. Oorlog en conflict is van alle tijden en van alle mensen. Als er maar iemand is die op het juiste moment op de juiste knoppen drukt.”

Met deze woorden van presentator Jan Versteegh opent de trailer van het nieuwe televisieprogramma ‘Dat Wordt Oorlog!’. Vervolgens zie je beelden van twee groepen mensen, blauw en rood die elkaar treiteren en zelfs te lijf gaan. Beelden die mij het gevoel geven dat dit weer typisch zo’n realityprogramma is waar mensen tegen elkaar worden opgezet om spectaculaire televisie te maken. En dat is natuurlijk ook zo, maar alleen is het doel dit keer niet alleen zoveel mogelijk kijkers trekken met sensationele televisie. Er zit meer achter.

Sociaal experiment

Het programma is een sociaal experiment, dat BNN heeft uitgevoerd met de hulp van psycholoog Dr. Jan-Willem van Prooijen van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Het doel is om te kijken of je via manipulatie twee groepen ‘normale mensen’ tegen elkaar op kunt zetten, waarbij het conflict zo escaleert dat er oorlog in staat.

Een razend actueel onderwerp. Niet alleen omdat de uitzendingen precies rondom 4 en 5 mei plaatsvinden, maar vooral omdat we zien dat onze samenleving polariseert. De winst van Trump, Brexit, de recente Tweede Kamerverkiezingen bij ons en de presidentsverkiezingen in Frankrijk die eraan komen. En nee, het is op geen van die plekken uit dat rijtje oorlog. En dat zit er ook niet aan te komen. Maar het is wel interessant om te zien of de huidige maatschappelijke ontwikkeling een voedingsbodem kan zijn voor oorlog.

In het programma worden twee groepen van zes mensen, zonder dat ze het zelf doorhebben, tegen elkaar opgezet. Er worden allerlei middelen ingezet om afgunst en haat te creëren richting een groep mensen die ze nog nooit hebben gezien. Vervolgens worden ze met elkaar geconfronteerd. Wat er dan gebeurt, laat zich al een beetje raden, maar BNN verklapt nog niet te veel. De omroep wil immers dat we televisie gaan kijken.

“Het is verbijsterend om te zien hoe snel mensen zoals jij en ik tot conflict te drijven zijn. Haat is iets dat altijd onder de oppervlakte sluimert en naar boven komt als er aan de juiste touwtjes getrokken wordt. Dat dit heel effectief kan zijn blijkt wel in ‘Dat Wordt Oorlog!’. We hebben het experiment een dag eerder moeten afronden om complete escalatie te voorkomen. Deelnemers gaan echt hard tegen hard”, aldus Jan Versteegh in een persbericht.

Robbers Cave Experiment

De opzet van het experiment heeft BNN overigens niet zelf bedacht. Het is gebaseerd op het Robbers Cave Experiment dat in 1954 voor het eerst werd uitgevoerd in de Verenigde Staten. Daarbij werd echter ook onderzoek gedaan naar hoe je de conflicten kan oplossen en escalatie kan voorkomen. Iets wat BNN niet lijkt te doen. Dat doet het immers een stuk minder goed op tv…

‘Dat Wordt Oorlog!’ is vanaf 25 april vier dinsdagen achter elkaar te zien om 20:30 uur op NPO 3. Wil je nu al meer weten over het Robbers Cave Experiment? Check dan het item dat ‘De Kennis Van Nu’ hier een jaar geleden over maakte.