Hoe beperk ik de tijd waarin mijn kinderen naar beeldschermen kijken?

Ben je het spoor bijster over je privacy-instellingen? Leiden je apps je teveel af en grijp je keer op keer naar hetzelfde wachtwoord? Fear no more en drop je vraag bij tech-expert Eveline Meijer. Succes gegarandeerd.

Toen ik klein was en mijn moeder besloten had dat ik wel genoeg achter de computer had gezeten, trok ze in sommige gevallen de LAN-kabel uit mijn computer. Effectief, want dan had ik geen internet en was er weinig meer aan.

Tegenwoordig hebben we echter WiFi en talloze beeldschermen om ons heen. Logischerwijs zitten de huidige kinderen dan ook veel achter beeldschermen. Soms misschien wel meer dan goed voor ze is.

Zo kijken kinderen tot 6 jaar nu gemiddeld een uur per dag naar de televisie, en een half uur naar DVD’s en Blu-rays. Dat blijkt uit het Iene Miene Media onderzoek. Daarnaast zijn ze gemiddeld 36 minuten per dag bezig met een tablet en 29,5 minuten met telefoons.

Volgens het Rotterdamse Erasmus Medisch Centrum neemt de bijziendheid onder kinderen bovendien toe. De grootste oorzaak: de beeldschermen waar we naar staren. Veel en lang dichtbij kijken werkt bijziendheid namelijk in de hand. Dus ja, eigenlijk zijn boeken ook een boosdoener.

Richtlijnen

Maar hoeveel tijd mag een kind dan wel per dag doorbrengen achter beeldschermen? Zijn daar richtlijnen over? Volgens professor Peter Nikken van het Nederlands Jeugdinstituut zijn die er zeker.

“De bekendste komt uit Amerika. Volgens die richtlijnen mogen kinderen tot 2 jaar geen media gebruiken, dus ook geen televisie kijken. Je mag hoogstens even Skypen met de grootouders. Tot 5 jaar oud wordt maximaal een uur per dag aangeraden. Tot 12 jaar, en eigenlijk daarboven ook, wordt maximaal 2 uur per dag aangeraden.”

“Dat zijn natuurlijk hele ambitieuze doelen die vaak niet gehaald worden”, voegt Nikken er lachend aan toe. “Het belangrijkste is dat de tijd die ze achter beeldschermen doorbrengen niet af gaat van andere dingen, zoals buitenspelen en slapen. De balans moet dus goed zijn.”

Henk Boeke van Mediaopvoeding.nl vult aan: “Het allerbelangrijkste is dát ouders regels stellen aan de beeldschermtijd van hun kinderen, en niet eens zozeer hoe die regels precies zijn ingevuld. Hoe eerder je daarmee begint, hoe beter. Dat betaalt zich later, in de puberteit, dubbel en dwars uit.”

Ook zit er een groot verschil in waar er naar gekeken wordt, stelt Nikken. “Spongebob is natuurlijk heel anders dan het Jeugdjournaal.” Nu is er niets mis met een aflevering van Spongebob kijken, maar: “Ik kan me voorstellen dat ze na 2 uur Spongebob door het huis heen springen.”

Bovendien verschilt het per kind hoe er op bepaalde dingen gereageerd wordt. Het ene kind is immers gevoeliger dan het andere. “Daarom hebben we de Kijkwijzer en Pegi voor spellen. Maar je kunt zelf afwegen of jouw kind van 11 een spelletje van 12 jaar en ouder toch al wel kan spelen.”

Regels stellen

Eén van de eerste dingen die je kunt doen om de tijd waarin je kinderen naar een scherm kijken te beperken, is natuurlijk regels stellen. “Je kunt bijvoorbeeld afspreken dat je kinderen ’s avonds de telefoon moeten inleveren als ze gaan slapen”, aldus Nikken. “Dan worden ze in ieder geval niet gestoord door appjes van vrienden.”

Hoewel je met regels veel kunt voorkomen, ben je echt niet altijd thuis. Je hebt geen idee wat kinderen doen als je er even niet bent. Wat kun je dan doen om het beeldschermgebruik in de hand te houden?

Beperk de tijd in de instellingen

Ook interessant

Waarom je foto’s van je kinderen niet zomaar online wilt zetten

Waarom je foto’s van je kinderen niet zomaar online wilt zetten

Veel apparaten hebben tegenwoordig speciale instellingen om de tijd achter dat apparaat te beperken. Denk bijvoorbeeld aan de PlayStation 4. Dankzij het zogenaamde Play Time management kun je precies instellen wanneer en hoelang je kind op het apparaat mag spelen.

Hierbij kun je instellen tussen welke tijden een kind op de PlayStation mag, hoe lang dat precies is en of dat voor alle dagen van de week of slechts op een paar dagen in de week geldt. Wil je dus dat je kind alleen kan gamen na het eten? Dan kun je dat precies instellen.

Als de speeltijd over is, kun je een notificatie naar een familielid laten gaan of je kind automatisch laten uitloggen uit het account. Als het einde van de speeltijd in zicht komt, krijgen kinderen bovendien een notificatie te zien op het beeldscherm. Dan weten dat ze moeten opslaan.

Deze instellingen zijn ook beschikbaar voor onder meer de Xbox One en de Nintendo Switch. En natuurlijk zijn er waarborgen ingebouwd om te voorkomen dat kinderen de instellingen zelf aan gaan passen.

Je kunt natuurlijk ook een kookwekker aanzetten waarmee je duidelijk maakt dat de tijd bijna om is, mocht je wel thuis zijn. Daarbij is het wel belangrijk dat je aankondigt dat de tijd bijna om is. “Trek nooit van het ene moment op het andere de stekker er uit. Dat is uitermate frustrerend (voor het gamende kind), en een recept voor ruzie”, aldus Boeke.

“Ten eerste omdat er vaak nog dingen afgerond moeten worden (zoals een level uitspelen, of je online-medespelers vertellen dat je er straks mee gaat stoppen) en ten tweede omdat je bij gamen in een andere wereld terecht komt, waar je niet van het ene op het andere moment uit los kunt komen. Dat moet een beetje geleidelijk gebeuren. Zeker bij kinderen met stoornissen in het autistisch spectrum, die vanwege hun aandoening vaak erg dol zijn op gamen  is het uitermate problematisch om snel om te schakelen.”

Computers, tablets en smartphones

Op computers, tablets en smartphones is het natuurlijk een ander verhaal. Daar is het een stuk lastiger om tijdslimieten in te stellen, al kun je mobiele apparaten wel achter slot en grendel bewaren. Ook kun je regels instellen als ‘geen telefoons aan de eettafel’ en ‘een half uur voor bed moet je hem inleveren’.

Maar ook hier geldt: als je niet thuis bent, weet je niet wat je kind allemaal aan het doen is. En ook als je wel thuis bent kun je niet altijd een oogje in het zeil houden. Gelukkig is er software die ongeveer hetzelfde kan doen als de instellingen op de spelcomputers.

Via bijvoorbeeld FilterNet en Kaspersky Safe Kids krijg je namelijk de controle over het internet. Je kunt tijdslimieten instellen voor het gebruik van het internet, maar ook bepaalde websites blokkeren en filters instellen voor specifieke websites (zoals porno). Met de versie van Kaspersky kun je zelfs meelezen met de communicatie van je kind op zijn smartphone.

Het grote voordeel hiervan is dat je zo al veel problemen weghaalt. Een smartphone en tablet is immers een stuk minder interessant als je niet op het internet kunt. Op je PC kun je wel gamen, maar veel spelletjes hebben tegenwoordig een online multiplayer. En daar kun je geen gebruik van maken als je geen internet hebt. Veel van de problemen onderschep je dan dus al.

Natuurlijk is het ook mogelijk om je WiFi-wachtwoord aan te passen. Zonder dat wachtwoord kan er geen verbinding met het internet gemaakt worden en kunnen de kinderen er dus niet op.

Maar sommige kinderen komen mogelijk op het idee om een LAN-kabel in de router te hangen, waarna ze wel weer op het internet kunnen. Of ze weten het probleem te omzeilen door het wachtwoord zelf weer aan te passen.

Geef zelf het goede voorbeeld

Een groot deel van het beperken van de tijd die kinderen die voor een beeldscherm doorbrengen, begint echter bij jezelf. “Het is belangrijk om je eigen mediagedrag ook in de gaten te houden. Zeg je dat de telefoons tijdens het eten aan de kant moeten, dan geldt dat ook voor je eigen telefoon.”

“Bovendien geef je zelf het goede voorbeeld. Het is wat vreemd als je tegen je kind zegt dat hij of zij genoeg achter een scherm heeft gezeten, en je vervolgens zelf urenlang over Facebook gaat scrollen.”

Heb jij ook een tech-gerelateerde vraag? Stuur hem naar [email protected] via Twitter naar @_eefj. Misschien wordt jouw vraag volgende week wel beantwoord.