Oxfam Novib: ‘Rijkste 1% stoot twee keer zoveel CO2 uit als armste 50%’

Je zou het door al het nieuws over Covid-19 soms bijna vergeten, maar de wereld heeft met meer dan één crisis te maken. Ook het klimaat heeft nog altijd onze aandacht nodig, want de klimaatverandering is nog niet opgehouden. Kijken we naar de CO2-uitstoot, dan lijkt een groot deel van het probleem bij het rijkste deel van de wereld te liggen, stelt nieuw onderzoek van Oxfam Novib.

Volgens dat onderzoek is de rijkste 1 procent van de wereldbevolking namelijk verantwoordelijk voor ruim twee keer zoveel uitstoot als de armste 3,1 miljard mensen. Tenminste, dat was tussen 1990 en 2015 het geval. Voor het nieuwe rapport zijn namelijk de consumptie-emissies van verschillende inkomensgroepen uit die periode onderzocht. En daar kunnen we verschillende conclusies uit opmaken. Om te beginnen: in deze 25 jaar zijn de wereldwijde jaarlijkse koolstofemissies meer dan verdubbeld.

Uit het rapport blijkt verder dat de rijkste 10 procent van de wereld – oftewel 630 miljoen mensen – verantwoordelijk is voor 52 procent van alle CO2-uitstoot tussen 1990 en 2015. Kijken we naar de rijkste 1 procent, wat 63 miljoen mensen zijn, dan gaat het om maar liefst 15 procent van de uitstoot. Dat terwijl de armste helft van de mensheid goed was voor slechts 7 procent van de uitstoot.

Het rijkste deel van de mensheid is bovendien ook verantwoordelijk voor een groot deel van de toename in de jaarlijkse CO2-uitstoot. Die jaarlijkse uitstoot is met maar liefst 60 procent gestegen en de rijkste 5 procent is verantwoordelijk voor 37 procent van de groei. Kijken we naar de rijkste 1 procent, dan was hun totale emissietoename drie keer zo groot als die van de armste 50 procent.

Uitstoot flink verminderen

Bertram Zagema, klimaatexpert bij Oxfam Novib, is kritisch over de flinke consumptie van het rijke deel van de wereld. “Decennia van overheidsbeleid gericht op eindeloze economische groei hebben ons aan de rand van een klimaatramp gebracht. Terwijl de overconsumptie van een rijke minderheid de klimaatcrisis verder aanwakkert zijn het vooral de armsten in ontwikkelingslanden die de prijs betalen.”

Het zijn dan ook de rijken die hun gedrag flink moeten aanpassen, suggereert het rapport. De rijkste 10 procent moet naar schatting hun jaarlijkse CO2-uitstoot met meer dan 90 procent verminderen, willen we in de komende 10 jaar voorkomen dat de mondiale temperatuur met meer dan 1,5 graden Celsius stijgt. Dat kan bijvoorbeeld door transport aan te pakken: transportemissies zijn nu goed voor een kwart van de wereldwijde uitstoot. De rijkste 10 procent van de huishoudens neemt nu 45 procent van de energie voor vervoer over land en 75 procent van energie voor luchtvaart voor haar rekening.

“Het Oxfam rapport laat zien dat klimaatverandering een probleem is van ongelijkheid. De grootste veroorzakers, waartoe de meesten van ons in Nederland behoren, hebben de grootste verantwoordelijkheid om het aan te pakken”, vindt Zagema. “En dat kan ook prima. Overheden moeten ophouden van crisis naar catastrofe te hobbelen. Zij hebben een unieke kans om onze economieën te veranderen en een betere toekomst voor ons allemaal op te bouwen. Daarom moeten ze harde eisen stellen aan corona-steunpakketten voor bedrijven, waaronder het terugdringen van de CO2-uitstoot. Door inkomsten uit belastingen op onder meer CO2 te investeren in koolstofarme sectoren zoals gezondheidszorg, openbaar vervoer, duurzame energie en meer energie-efficiëntie productie, worden banen gecreëerd, emissies verminderd en armoede en economische ongelijkheid aangepakt worden.”