Zo kijken buitenlandse media naar de verkiezingen: ‘Nederland is een trendsetter’

De verkiezingen in Nederland liggen wereldwijd onder een vergrootglas. Meer dan ooit kijken buitenlandse media met ons mee, want wat er in Nederland gebeurt, doet er toe voor de rest van Europa. 

Ook de dagelijkse podcast van The New York Times – The Daily – ging er dinsdag over. ‘The Rise of the far right in Europe‘ is een hot topic, met nu verkiezingen in ons land en later dit jaar Duitsland, Frankrijk en wellicht Italië die volgen. In een artikel van maandag noemde de New York Times (NYT) onze verkiezingen “de start van het jaar van de Europese politieke afrekening”.

Het is Europa’s “eerste drempel naar tolerantie nu populistische partijen blijven groeien met een aanval op de Europese Unie en immigratie”.  Na de Brexit en de verkiezing van Donald Trump in de Verenigde Staten wordt er (angstig) toegekeken of er sprake is van een domino-effect. Dit jaar kan bepalend zijn voor de stabiliteit in Europa en daarmee de wereld.

De NYT vindt het opvallend dat de anti-establishment boodschappen zelfs in Nederland positief ontvangen worden – “een land dat generaties lang succesvol golven aan moslims heeft zien integreren”.  Volgens de krant is dat proces redelijk succesvol en organisch verlopen, zeker in vergelijking met landen als Frankrijk en België. Dat Wilders, iemand die Marokkanen als “tuig” omschreven heeft, het juist in Nederland goed doet, verbaast de krant.

‘The man who invented Trumpism’

Maar zeker met de opkomst van Trump en extreemrechts in Europa staat juist Wilders logischerwijs in de spotlight. Politico schreef zelfs een stuk over de ‘Man die het Trumpisme uitgevonden heeft’. Want volgens de site zijn de eigenaardige blonde kapsels niet de enige overeenkomst; ze delen een talent voor het gebruik van controverse om de nieuwscyclus te beïnvloeden en hebben de neiging om af te stappen van een enorm partijapparaat. De twee mannen gebruiken beiden een klein team van loyalisten waarmee ze sociale media domineren.

Ook The Guardian ziet de invloed van Wilders, maar dan op een politicus dichterbij huis: Mark Rutte. De krant ziet dat de premier zich steeds harder uitspreekt over thema’s al migratie, globalisatie en Nederlandse waarden. Iets dat ook The Washington Post opmerkt. “Wilders heeft de toon van het debat beïnvloed. Vooral Rutte is beschuldigd van het opschuiven naar rechts.”

Volgens Duncan Robinson van The Financial Times is Nederland een trendsetter. Als correspondent in Brussel volgt hij de EU, maar ook de Nederlandse politiek. Verschillende trends van de afgelopen twintig jaar gebeurden als eerste in Nederland. “Denk aan de ‘derde weg’ binnen de sociaal-democratie met Wim Kok, gevolgd door euroscepsis. Nu is het etnisch nationalisme interessant”, schrijft de journalist. Naast stukken over de PVV schreef Robinson ook juist lange stukken over D66 en GroenLinks, partijen die vast willen houden aan het klassieke beeld van het progressieve Nederland.

Buitenlandse media vinden het interessant om te zien dat een populist als Wilders hoge ogen gooit, maar ook Jesse Klaver een groeispurt doormaakt met GroenLinks. Daarom krijgt die partij ook bovengemiddeld veel media-aandacht. Cameraploegen trokken al naar de ‘meetups’ van de partij en de interviewaanvragen bleven de afgelopen week vanuit het buitenland binnenstromen, meldde een woordvoerder aan NRC.

Moeilijke formatie

Juist door dat grote contrast, en de verdeeldheid die daarbij ten grondslag ligt, houden buitenlandse media rekening met een moeilijke formatie. Het gaat volgens Politico om een versplinterd kieslandschap met oude partijen die in gratie dalen en kleine nieuwe partijen die opkomen voor een heel beperkte groep van de bevolking.

De site verbaast zich over het feit dat er een partij is voor mensen ouder dan 50, één voor dierenliefhebbers en zelfs een partij voor niet-stemmers. Doordat de oude gevestigde partijen niet langer de dienst uitmaken kan een formatie met al die kleinere partijen wel eens een stuk langer duren.

“De Nederlanders vrezen zelfs ‘Belgische toestanden'”, schrijft De Standaard daarover. Daarmee wordt gerefereerd aan de regeringsformatie van 2010-2011 in België. Die duurde liefst 541 dagen, een wereldrecord. Maar mocht het al zover komen, dan kunnen we er volgens The Washington Post vanuit gaan dat Mark Rutte opnieuw premier zal worden. Tot de overige mogelijkheden behoren Sybrand Buma en Alexander Pechtold – Wilders wordt het volgens die krant in ieder geval zeker niet.

Wat ons stemgedrag volgens The Post kenmerkt, is dat we pas op het laatste moment bedenken wat we zullen stemmen. Daarom is het moeilijk om een voorspelling te doen en kijkt iedereen met samengeknepen billen naar de exitpoll van Ipsos, vanavond om 21.00 uur.

Dutch voters head to the polls Wednesday. Meet the players in this year’s complicated race https://t.co/ucuarfNeTT pic.twitter.com/ynciquTYPn

— Bloomberg Politics (@bpolitics) March 14, 2017

Deze artikelen moet je lezen

Als je benieuwd bent wat de buitenlandse pers nog meer schrijft, ik heb een aantal artikelen uitgekozen die je even zou moeten leven. Doordat de buitenlandse journalisten van een afstand naar Nederland kijken, lijken ze een beter beeld te hebben van de situatie hier dan veel Nederlandse media.

• New York Times: Netherlands Considers a New Relationship to Muslims With Coming Election 
• The Guardian: Dutch elections: all you need to know 
• The Washington Post: The spat between Turkey and the Netherlands is all about winning votes 
• The Washington Post: Don’t believe the hype. The Dutch election will be a vote for business as usual 
• The Washington Post: A guide to the Netherlands’ big election 
• De Standaard: Zelfs als Rutte wint, verliest hij toch