In Oost-Europa zijn meer banen dan dat er vluchtelingen zijn

Oost-Europese landen zoals Polen, Tsjechië en Hongarije bieden veel weerstand tegen het verwelkomen van vluchtelingen binnen Europa. Momenteel is de situatie zo schrijnend dat deze landen zelfs weigeren om migranten een slaapplaats aan te bieden. Maar dat staat feitelijk haaks op de economische logica achter de situatie, aangezien juist deze Oost-Europese landen een groot tekort aan opgeleide werkkrachten hebben.

Tekort aan werkkracht 

Oost-Europa maakt momenteel een grote economische groei in diverse bedrijfstakken. Voor miljoenen worden tal van grote kantoren en ziekenhuizen uit de grond gestampt. Het probleem? Er zijn geen werknemers om de gebouwen te vullen. Vooral in de bouw, in fabrieken en in de technologische tak worden veel werknemers gezocht, maar niet gevonden.

Uit een onderzoek van ManpowerGroup bleek bijvoorbeeld dat twee van de vijf bedrijven in Polen problemen hebben met het vullen van vacatures. In Hongarije kan de helft van de bedrijven de werknemers die ze nodig hebben niet vinden. Tsjechie en Slowakije hebben het probleem in mindere mate – 18 en 28 procent van de bedrijven geven aan problemen te hebben met het vinden van de juiste werknemers.

De bedrijfstak die de meeste moeite kent bij het vinden van hoogopgeleide werknemers zijn bedrijven in de IT sector. Hun beste werknemers worden door hoge salarissen weggelokt naar het buitenland, zoals West-Europa en Amerika. Ook ziekenhuizen kennen een groot tekort aan hoogopgeleide doktoren en verplegend personeel. In Polen werken er vijf verplegers op elke 1000 inwoners – in West-Europese landen zoals Duitsland ligt dit aantal op 13 verplegers per 1000 inwoners.

Vergrijzing verergert het tekort

Het werknemersprobleem zal in de nabije toekomst nog groeien door de sterke vergrijzing in de Oost-Europese landen. In ziekenhuizen is één procent van de zusters onder de 25 jaar oud. Ruim 29 procent zal met pensioen gaan voor het jaar 2022. De gemiddelde leeftijd van de dokters in Polen is 55 jaar, in Hongarije is 40 procent van de artsen zelfs ouder dan 60 jaar.

Veel jonge mensen in Oost-Europa emigreren naar West-Europa of Amerika voor de betere salarissen. Dit zorgt voor weinig nieuwe werknemers en een vergrijzende werkomgeving. Ook komt hierdoor niet genoeg pensioensgeld binnen, waardoor er een gat ontstaat in de publieke financiën.

Vluchtelingen zijn hoogopgeleid

De logica van de grote weerstand onder Oost-Europese landen tegen vluchtelingen is ver te zoeken. Het grootste deel van de vluchtelingen is op dit moment van Syrische afkomst. Deze groep is relatief jong en hoogopgeleid en spreken vaak meerdere talen. Veel Syrische dokters zijn bijvoorbeeld opgeleid in de Sovjet Unie en spreken vloeiend Russisch.

Een correspondent van de Economist – een bekend Brits tijdschrift – kwam binnen enkele minuten, op het treinstation in Boedapest, een Syrische advocaat, een werktuigbouwkundige, een landbouwkundige en een natuurkundeleraar tegen, die allemaal goed Engels spraken.

Is het accommoderen van vluchtelingen de oplossing?

In economisch opzicht kunnen vluchtelingen een groot tekort opvullen in de Oost-Europese landen. Immigratiecritici benoemen vaak hoe lastig het is om buitenstaanders te integreren in een land met een andere taal en zwakke publieke dienstverlening. Dat is ook zo. Maar de economische beloning zal uiteindelijk groot zijn zeggen economen, waardoor ook de publieke dienstverlening er op vooruit gaat door de hogere pensioeninbreng en forse financiële groei die dat oplevert.

Oost-Europa zal – om economisch te groeien – toch meer open moeten staan voor buitenlanders. “De kans is klein dat Polen het Westen zal inhalen zolang ze zich niet openstellen voor buitenlandse werknemers,” zegt Marcin Piatkowski, een economist bij de World Bank.