Fleur van Groningen schreef een persoonlijk boek over hoogsensitiviteit: “Jarenlang voelde ik mij een freak”

Sinds haar boek Leven zonder filter is uitgekomen, ontvangt de Vlaamse auteur Fleur van Groningen (1982) aan één stuk door mails. Berichten van mensen die veel aan haar boek hebben gehad en het niet willen uitlenen omdat ze het moment opnieuw willen kunnen lezen.

Ze voelen zich niet meer alleen, en putten inspiratie uit de tips die erin staan, vertelt Van Groningen. “Ik ben heel blij dat mijn opzet geslaagd is en zij zich gesterkt voelen. Ik voelde me immers ook ooit heel eenzaam en onbegrepen, en weet hoe goed het kan doen om te ontdekken dat je niet de enige bent.”

Vriendin in nood

Fleur van Groningen is hoogsensitief en schreef daarover het boek dat ze had willen lezen toen ze erachter kwam dat ze hoogsensitief was. Er bestaan veel theoretische boeken over het onderwerp, zegt ze, maar zo’n persoonlijk relaas als de hare bestond nog niet. “En daar had ik net nood aan: een soort vriendin, die zonder een imago hoog te willen houden, openhartig over haar ervaringen spreekt.”

De schrijver/cartoonist voor Vlaamse media is half Nederlands (geboren in Breda) en wordt in Vlaanderen al jaren een ‘rijzende ster’ genoemd. Leven zonder filter is haar derde boek. Goedlachs, vrolijk en open geeft ze interviews en neemt ze die af. Toch voelde de schrijfster zich jaren een ‘freak’.

Ingebouwd filter

Fleur van Groningen was 26 toen ze erachter kwam dat ze hoogsensitief was. Ze is nu 35 en veel lessen en ervaringen rijker. “Ik ben niet alleen maar hoogsensitief, gelukkig. Ook wil ik het niet als een excuus gebruiken om flauw te zijn, of als een reden om me superieur te wanen. Ik ben een gevoelig en artistiek mens, met humor en een onderzoekende geest. Ik sta verantwoordelijk en graag zo bewust mogelijk in het leven, stel me regelmatig moedig op. Ik ben ook erg kwetsbaar, maar omdat ik dat van mezelf aanvaard, schuilt daarin meestal juist mijn kracht.”

Ze omschrijft hoogsensitiviteit als het ontbreken van een soort ingebouwd filter waarmee belangrijke informatie van de minder belangrijke informatie wordt gescheiden. “Hoogsensitieve mensen hebben minder tot nauwelijks filter (hoogsensitiviteit bestaat in gradaties). Er komen dus veel meer prikkels binnen. Bijvoorbeeld zintuiglijke prikkels, emoties (ook van anderen), visuele details. Dat moet allemaal verwerkt worden.”

Alleen zijn

Fleur verwijst naar de rustmomenten die hoogsensitieve mensen (HSP’ers) nodig hebben om te voorkomen dat ze volledig overprikkeld raken. Ook kan al die informatie hen afremmen: een mens vergelijkt onbewust het verleden met het heden en als er grote afwijkingen zijn, wordt hij alert voor gevaar. Fleur: “Omdat een hoogsensitief mens meer details waarneemt, bemerkt hij vlugger die verschillen, en kan hij daardoor afwachtend of zelfs angstig reageren.”

Mede daarom werkt Fleur vanuit huis. Waar er meer rust is dan externe prikkels. Fleur: “Ik heb niet zo’n druk sociaal leven, dat kan ik niet aan. Twee sociale contacten (buiten mijn vertrouwenspersonen) is het maximum dat ik op één week aankan. Ik ben best graag alleen en werk ook thuis. Mijn verloofde (Seppe van Groeningen) werkt in de filmindustrie. Soms is hij hele periodes weg voor zijn werk en ben ik vaak alleen. Soms is hij elke dag thuis, dan schrijft hij aan zijn roman in de veranda terwijl ik op zolder zit te schrijven. We snappen van elkaar dat we soms helemaal opgaan in ons werk en laten elkaar vrij om onze eigen gang te gaan.”

Wetenschap

Fleur ontdekte dat ze hoogsensitief was na een jarenlange worsteling met een langdurige depressie en suïcidale gevoelens voordat ze uiteindelijk in therapie ging. Ze had altijd al veel hoogsensitieve trekjes, herinnert ze zich jaren later. “Maar destijds dacht ik dat ik de enige was. Ik voelde me een freak.”

Tijdens haar depressie bezorgde iemand Fleur het boek van Elaine Aron, een Amerikaanse die wetenschappelijk onderzoek naar hoogsensitiviteit verrichtte en het bestaan ervan aantoonde. “Ik las het pas toen ik 26 was en mijn leven – gebouwd op de normen en waarden van anderen- instortte. Dat boek was het feest der herkenning. Ik was zo opgelucht dat ik niet de enige was: blijkbaar is 1 op 5 mensen (m/v) hoogsensitief. Onze hersenen zijn ook anders dan die van niet-hoogsensitieve mensen, leerde ik uit het boek, dus jezelf proberen veranderen heeft geen zin. Dat moedigde me aan om mezelf beter te leren kennen en mijn eigen handleiding bijeen te sprokkelen.”

Onderdrukt

Dat veel van onze moderne, Westere cultuur is gebaseerd op extraversie, ‘drukdrukdruk’ en een smartphone ten alle tijden in ons hand, zorgt ervoor dat we overspoeld raken met informatie en indrukken.
Fleur: “Ik denk dat we leven in een harde wereld met heel veel prikkels – de continue bereikbaarheid door de moderne technologie; de sociale media en de imago’s die daar hoog gehouden moeten worden; noem maar op. Rationeel zijn is ook iets wat wordt geprezen, emoties worden al gauw als ‘zwak’ afgedaan. Terwijl we allemaal sensitieve wezens zijn.”

Volgens Fleur is er wel een kentering gaande. Er ontstaat volgens haar een behoefte van mensen die hun gevoel willen toelaten en omarmen. Maar: daar tegenover staat nog steeds een grote groep die lacherig doet over gevoelig zijn en zeker over hoogsensitiviteit. “Het wordt gezien als iets voor mensen met geitenwollen sokken en dreamcatchers in hun haar. Of als een makkelijk excuus voor onverantwoordelijk, flauw gedrag.”

Kwaliteiten

Precies dat ‘zweefteverige’ label, was een reden voor Fleur om zich aanvankelijk tegen het label te verzetten. Tot ze ondervond dat de eigenschap naast nadelen ook voordelen kent. Kan ze er een paar noemen? “Een goed ontwikkelde intuïtie en empathie: vriendelijkheid is een kostbaar goed in deze soms zo harde wereld. Het komt van pas in menselijke relaties maar ook in mijn werk als journaliste: ik voel de mensen die ik interview meestal goed aan.”

“En tot slot, voor mij het waardevolste: als HSP heb ik hoge pieken en diepe dalen. De dalen, daar heb ik mee leren omgaan en daar leer ik uit. De pieken, die zijn goud waard. Die dingen die er in het leven echt toe doen, schoonheid en liefde, komen bij mij ongefilterd binnen en raken me heel diep. Dat zou ik nooit meer willen afgeven!”

Fleur van Groningen, Leven Zonder Filter (Horizon, €19,99)