Onderzoek: onderwijs veroorzaakt verschil in loopbaan tussen jongens en meiden

Er zit nogal een verschil in de schoolloopbanen van jongens en meisjes en de beroepsloopbanen van vrouwen en mannen. Zo kiezen jongens vooral voor traditionele ‘mannenberoepen’, en vrouwen neigen juist meer naar de traditionele ‘vrouwenberoepen’. Dat blijkt uit een onderzoek van de Onderwijsraad in de Verkenning naar sekseverschillen in het onderwijs.

Het onderwijs heeft de taak om de verschillen in school- en beroepsloopbanen van meisjes en jongens te verkleinen. Maar dat verschil wat al zo lang geleden is ontstaan, kan het onderwijs niet alleen oplossen. Het genderstereotype gedrag moet ook bij de overheid, op de arbeidsmarkt en in de bredere samenleving veranderen.

Edith Hooge is voorzitter van de onderwijsraad en vertelt: “Verschillen tussen jongens en meiden mogen er zijn, maar niet als gevolg van beperkte keuzevrijheid en ongelijke kansen.” Volgens Hooge moet iedereen de mogelijkheid krijgen om zijn of haar capaciteiten te ontwikkelen en zich vrij voelen om een school- en beroepsloopbaan te kiezen die daarbij passen.

Grote verschillen

Het is zorgwekkend om te zien welke grote verschillen er zijn tussen jongens en meisjes. Namelijk:

• Jongens hebben minder gunstige schoolloopbanen. Zij vallen vaker uit, blijven vaker zitten en stromen door naar lagere niveaus dan meisjes.
• Vrouwen hebben minder gunstige beroepsloopbanen. Het is opvallend om te zien dat meer vrouwen deeltijd werken, minder verdienen en minder vaak doorstromen naar management- en topposities.
• Nederland kent, in vergelijking met andere Europese landen, een sterke sekse specifieke opleidings- en beroepskeuze. Dit leidt tot typische ‘mannen- en vrouwenbanen’.

Het onderzoek laat weten dat er een logische verklaring voor deze grote verschillen is. Het heeft niet alleen te maken wat er in het onderwijs geleerd wordt. Ook thuis worden deze onbewuste denkbeelden over gender meegegeven. Het gaat vooral om de denkbeelden die jongens en meisjes meekrijgen. Hierop baseren de leerlingen hun keuze voor een beroep die bij hen zou moeten passen. En zo ontstaat er een ongelijke kans tussen jongens en meisjes, en krijgen ze (onbewust) te maken met een beperking in hun keuzevrijheid.

Verandering in het onderwijs

Het is dan ook van belang dat er een verandering van mindset komt in het onderwijs. Maar daar niet alleen, want ook in de samenleving, onder werkgevers, door ouders en de overheid moet er een verandering komen. De Onderwijsraad heeft dan ook een paar adviezen voor de ministers van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

Het bewustzijn van culturele normen rondom gender moet volgens hen dan ook vergroot worden. Als leraren zelf genderstereotype verwachtingen hebben, zullen zij dit ook (onbewust) doorgeven aan de leerlingen. Daarnaast moeten de leerlingen gestimuleerd worden om minder stereotype keuzes te maken. Leer de jongeren dat een vrouw net zo goed timmerman kan worden, evenals dat een man ook secretaresse kan zijn. Het is voor de leraren belangrijk om naar de leerling zelf te kijken, in plaats van of het een jongen of meisje is.