Wat betekent het regeerakkoord voor de zzp’er? De vijf grootste veranderingen

Na 209 dagen ligt er een regeerakkoord op tafel. Hurrah! Het is het resultaat van een coalitie van conservatieve, christelijke en liberale partijen (VVD, CDA, D66 en CU). Na een aantal lekken uit het regeerakkoord en een verlate presentatie is het dan eindelijk zover. Reden voor taart bij politici en een kritische blik van stemmers en media. Want wat is er uiteindelijk besloten voor de Nederlandse burger?

In het klein-geletterde regeerakkoord van 54 bladzijden is veel veranderd, blijkt uit de plannen die vandaag werden bekend gemaakt. Zoals aangekondigd gaat het huidige belastingstelsel op de schop. Voor het groeiend aantal zzp’ers – 1 miljoen and counting – verandert ook het een en ander. Zoals fractievoorzitter Gert-Jan Segers (ChristenUnie) de inhoud beeldend verwoordt: ‘Er zit pijn in voor iedereen, maar ook voor ieder wat moois.’

1. De zelfstandigenaftrek wordt opnieuw bekeken

Het belastingstelsel wordt hervormd, zo luidde de boodschap de afgelopen weken. In het kader van de grote belastingherziening voor de gehele Nederlandse bevolking, gaat ook de fiscale aftrek voor zelfstandigen op de schop, aldus Business Insider.

Ondernemers mogen nu 7.280 euro per jaar van hun belastbare inkomen aftrekken. Zij komen in aanmerking voor deze fiscale subsidie mits zij voldoen aan bepaalde voorwaarden zoals het behalen van het wettelijke urencriterium (1225 uur). Zelfstandigen betalen hierdoor minder premies en belasting dan werknemers, daarnaast zou het ondernemerschap stimuleren. Dat is niet eerlijk zei dit jaar onder andere Leo Stevens, Kroonlid van de SER en een van ’s lands meest prominente fiscale denkers.

Zzp’ers zouden hiermee op oneerlijke wijze concurreren met laagbetaalde werknemers in loondienst. D66 en VVD zeiden in hun partijprogramma dat de zelfstandigen aftrek moest blijven, het CDA opperde een voorwaardelijke zelfstandigenaftrek. Vanwege de soms lage inkomsten van zelfstandigen (zie ook het kopje ‘minimumtarief’), is de aftrek onmisbaar. Voorstanders van de verlaging en daarmee het huidige kabinet, opperen een geleidelijke afbouw van die afhankelijkheid.

De zelfstandigenaftrek die zzp’ers mogen inzetten om minder belasting te betalen wordt nu dus verlaagd. Hierdoor kan meer geld worden gestopt in de versterking van de sociale zekerheid van zzp’ers, iets wat nu nog vaak wegens hoge kosten achterwege wordt gelaten. Dit komt natuurlijk als een gigantische domper voor zzp’ers, zeker aangezien het BTW-tarief nu ook van 6 naar 9 procent is verhoogd.

2. Verzekeringen worden niet verplicht

Als zelfstandig ondernemer ben je niet wettelijk verplicht jezelf te verzekeren voor inkomensverlies door ziekte, arbeidsongeschiktheid of werkloosheid en dat zal voorlopig zo blijven. In het kader van vrijheid voor zzp’ers, heeft het nieuwe kabinet besloten niet te morren aan verdere verplichtingen wat betreft pensioenopbouw en arbeidsongeschiktheidsverzekering, iets waar onder meer het CDA voor pleitte. Ook de pensioenopbouw moeten zzp’ers zelf regelen. VVD en D66 zeiden van meet af aan dat zzp’ers zelf kunnen bepalen waarvoor en hoe zij zich willen verzekeren, wel zei D66 dat het makkelijker moet worden vrijwillig te sparen voor een pensioen of verzekeringen.

Volgens het regeerakkoord: “Wie bewust kiest voor het zelfstandig ondernemerschap leggen we niets in de weg. Tegelijkertijd beschermen we mensen die vaak onverzekerd en zonder alternatief zijn aangewezen op het zzp-schap.” Het kabinet wil zzp’ers onder andere beschermen door in gesprek te gaan met verzekeraars over een beter verzekeringsaanbod.

3. De wet DBA is van de baan

De omstreden zzp-wet die duidelijk moest maken wanneer je een zelfstandige bent en wanneer niet, wordt vervangen. De wet DBA (Deregulering Beoordeling Arbeidsrelatie), wat zou gelden als bewijsvoering voor de fiscus dat een zelfstandige echt ondernemer is en meerdere opdrachtgevers heeft, wordt aangepast naar een soort opdrachtgeversverklaring. De modelovereenkomsten waar met de wet DBA sprake van zou zijn, werden nog niet als geldig verklaard door de fiscus. De wet DBA zou de onvolprezen opvolger zijn van de VAR: verklaring arbeidsrelatie. De ChristenUnie opperde een terugkeer van de VAR.

Zelfstandigen en hun opdrachtgevers moeten nu op een andere manier hun arbeidsrelatie duidelijk maken. In Rutte III zal het gaan om een opdrachtgeversverklaring. De nieuwe wet moet zelfstandigen de zekerheid bieden dat er geen sprake is van een dienstbetrekking en de wet wil zogenoemde schijnzelfstandigheid voorkomen. De ‘opdrachtgeversverklaring’ kan via een webmodule worden ingevuld. Hierin worden vragen gesteld aan de opdrachtgever over de aard van de werkzaamheden. Ook de gezagsverhouding tussen zzp’er en opdrachtgever wordt getoetst.

Als kers op de taart wil het kabinet gaan overleggen of zelfstandig ondernemerschap een eigen plek kan krijgen in het burgerlijke wetboek. Dit zou ervoor moeten zorgen dat de positie van de zzp’er duidelijker is en stevig onderbouwd. Of zoals letterlijk vermeld staat in het regeerakkoord: “De echte zzp-ers moeten gewoon hun werk kunnen doen.”

4. Er komt een minimumtarief

Het minimumloon is al jaren vanzelfsprekend in Nederland voor mensen in loondienst. Dat is niet het geval bij zzp’ers die zelf hun uurtarief bepalen. Dat klinkt als absolute vrijheid, maar dankzij de concurrentie zijn in sommige werkvelden opdrachtgevers en zelfstandigen geneigd laag in te zetten. Of je nu freelance voedselkoerier bent of journalist: Het nieuwe kabinet bepaalt dat werken onder de 15 tot 18 euro per uur er niet meer bij is. Het minimumtarief verschilt per sector, vertelt Business Insider. Het tarief is ofwel tot 125 procent van het wettelijk minimumloon, of vergelijkbaar met de laagste loonschalen in cao’s.

Werk je als zelfstandige wél tegen een lager uurtarief, dan word je volgens het huidige kabinet niet als zzp’er gezien en is je opdrachtgever verantwoordelijk voor een arbeidscontract met alle voordelen van dien: vakantiegeld, vergoeding bij ziekte en WW. Deze ‘extra’s’ moeten zzp’ers zelf regelen. Specialisten adviseren doorgaans al niet onder de 15 euro te werken omdat je daarmee zonder speciale voorzieningen zoals een sociale huurwoning niet rond komt.

Naast schijnzelfstandigheid, denkt het kabinet met een minimum-uurtarief een ander probleem op te lossen: het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering die veel zzp’ers nu links laten liggen vanwege de hoge kosten. RTLZ schreef op basis van uitgelekte zzp-plannen van dit kabinet dat het minimum-uurtarief daar voor de laagstbetaalden niets aan verandert.

5. Payrollers moeten meer geld krijgen

Het nieuwe kabinet maakt het inhuren van personeel via payroll-constructies – zo’n 200.000 mensen – minder aantrekkelijk. Payroll-medewerkers in verschillende sectoren worden langdurig ingezet voor dezelfde werkzaamheden als vaste werknemers, maar dan voor minder geld. Politici vinden deze praktijk omstreden omdat opdrachtgevers het puur als administratief construct gebruiken om personeelskosten te drukken en cao’s te ontduiken. Rutte III zegt dat payrollers nu hetzelfde moeten gaan verdienen als werknemers die in dienst zijn van het bedrijf. Ook krijgen uitzendkrachten meer rechten op gebied van de opbouw van sociale zekerheid, wat hen dus ook duurder maakt. Dit zou het aantrekkelijker moeten maken voor werkgevers om sneller een vast contract aan te bieden.