Senay Özdemir maakt een docu over de wijnwereld: ‘Vrouwen maken betere wijn’

“Wist je dat het smaakpalet, reuk- en beoordelingsvermogen van vrouwen beter is dan die van mannen? En wist je dat hoewel vrouwen maar tien procent van de totale wijnen produceren, de wijnen vaker tot de beste van de wereld behoren?”

Het is Equal Pay Day. Vandaag wordt aandacht gevraagd voor het dichten van de loonkloof tussen mannen en vrouwen. Een aangelegenheid voor de politiek maar ook voor journalisten zoals Şenay Özdemir (48).

Özdemir ging op 22-jarige leeftijd aan de slag als omroeper bij de TROS, richtte tijdschrift SEN op voor Mediterrane vrouwen en is sinds een paar jaar wijnimporteur. Niet alleen vanwege haar liefde voor de drank. Volgens haar heeft elke fles wijn een verhaal die het waard is te vertellen.

Mannenbolwerk

Een etentje, vier jaar geleden in Austin, Texas. Özdemir werkt en woont hier tijdelijk. Ze heeft haar vriendinnen een echte Mediterraanse maaltijd beloofd, inclusief Turkse wijnen. Die blijken daar niet verkrijgbaar.

Özdemir: “Het feit dat ik geen wijn kon schenken uit het oudste wijnproducerende land ter wereld, triggerde mij te reizen en wijnlandgoederen te bezoeken. Terwijl ik dit deed, ontmoette ik tot mijn verbazing geweldige vrouwelijke wijnmakers. Ik kwam erachter dat het verhaal van wijn oneerlijk is toebedeeld aan landen als Frankrijk en Spanje maar ook aan mannen.”

Özdemir beschouwt zich belezen. Ze leest, schrijft en is nieuwsgierig maar had nog nooit gehoord van vrouwelijke wijnmakers. Ze kwam erachter dat dit te maken heeft met de door mannen gedomineerde industrie. “Vrouwen helpen al eeuwenlang met het produceren van wijn maar werden nooit vastgelegd als wijnmakers. De credits blijven achter. Ik wil dit rechtzetten.”

Storytelling

Ongeveer een derde van de 369 masters of wine (de meest prestigieuze titel in de wijnwereld, red.) is vrouw. Toch blijft erkenning voor deze vrouwen achter. Dus volgt Özdemir nu al maanden internationale makers  om via haar docu hun wijnverhalen te laten vertellen. Logisch, want storytelling en emancipatie lopen als een rode draad door haar leven.

Toen Özdemir klein was was er nog geen kleuren tv, noch waren er speciale kinderprogramma’s op de Turkse televisie. “Mijn moeder vermaakte mij en mijn zusjes daarom met verhalen over vrouwen die ze kende. Vrouwen die in hun eentje waren bevallen, vrouwen die ondanks bezwaar van hun familie gingen studeren. Het was mijn moeder die zei dat ik alles kon. Verhalen maken namelijk dromen waar.”

Seksisme

Omdat Özdemir nog middenin het maakproces zit van haar docu, zitten alle verhalen haar vers in het geheugen. “Een van de verhalen die ik hoorde, ging over een vrouwelijke wijnmaker in Frankrijk die een tractor wilde aanschaffen. De verkoper wilde haar pas het voertuig verkopen als ze haar vader meenam. Ze had dus permissie nodig van een man. Dit is geen verhaal van 50 jaar geleden, het heeft dit decennium plaatsgevonden. Het feit dat de de man de tractor niet wilde verkopen heeft te maken met zijn enorme ego: zij kan wat hij kan.”

Veuve Clicquot

Dan schiet Senay een ander verhaal te binnen. Dat van champagnehuis Veuve Clicquot, dat zijn naam dankt aan Nicole-Barbe Clicquot-Ponsardin die na de dood van haar man jarenlang leiding gaf aan het bedrijf en het groot wist te maken.

Şenay: “Veuve betekent weduwe. Deze vrouw koos er op haar 27e voor niet het bedrijf van haar wijlen man te verkopen maar er zelf een succes van te maken. Dat is een fantastisch verhaal. Zij heeft 200 jaar geleden een imperium opgebouwd. Ze kon goed wijn maken en ze was gewoon een hele goede businesslady.”

Sociaal smeermiddel

Wat de mediamaker fascineert aan wijn is de centrale plek die het inneemt in onze cultuur. “Het is een mooi bindmiddel om elkaar te leren kennen. Ik probeer de significantie van wijn duidelijk te maken en vrouwen daar bewust van te maken. Specifiek vrouwen ja, de Engelstalige docu heet Blazing the trail, a documentary about women in wine. We volgen vrouwelijke makers, horeca-medewerkers, inkopers maar ook wijnjournalisten op diverse continenten. Je kan immers wel lekkere wijn maken maar als er niet over wordt geschreven, red je het niet.”

Anno 2017 gaat er zo’n 400 miljard dollar om in de wijnwereld. Tien procent daarvan wordt nu verdient door vrouwen. Senay windt zich hierover op. “We krijgen een klein stukje van de taart terwijl we op veel meer recht hebben.”

Nalatenschap

Door te vertellen over de situatie, zegt Özdemir, veranderen we langzaamaan deze aartsconservatieve industrie die ook daarbuiten impact heeft.

Als je nu een krant openslaat, in Nederland of daarbuiten, zijn de meeste opiniepagina’s geschreven door mannen, zegt Senay. De docu laat portretten zien van verschillende vrouwen in wijn. Werkend op de wijngaard, in een Michelin-restaurant, bij een wijnmagazine of bij een grote wijnimporteur.

Senay: “Alleen door ze te laten zien, maken we de weg vrij voor een toekomstige generatie wijnmakers. Ik heb een zoon maar vind dat ik dat verplicht ben. Ik heb de gave verhalen te vertellen. Ik wil het wijnverhaal veranderen als nalatenschap en in dezelfde geest als mijn moeder.”